Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

Ekin turlari
X im iyaviy tarkibi (%)
suv
protein
kraxmal
y°g‘
kletchatka
kuldorligi
Don uchun oq
j o ‘xori
3,0
13,5
67,5
3.3
1,3
1,4
Tishsimon
makkajo‘xori
3,0
10,0
68,3
4,1
2,1
1,3
Oq jo ‘xori doni tarkibida 60-70 
%
uglevod, V - vitaminlar 
guruhi (VI V2 RR) va boshqalar bor. Mineral tuzlarga boy. Oq
190

---

jo ‘xori donidan yorma ishlab chiqarishda uning meva qobig‘i 
maxsus uskunapar yordamida ajratib olinadi, shundan so‘ng u 
yumshoqlashib, oson pishadigan xususiyatga ega bo‘ladi. Oq j o ‘xori 
yormasidan turli parhez taomlar tayyorlanadi.
Bugungi kunda respublikamiz dalalarida quyidagi navli oq 
j o ‘xori donlari ekiladi: «Karlik 0 ‘zbekistana», uning hosildorligi 75
- 82 s/ga va « 0 ‘zbekskoe - 5», hosildorligi 45-50 s/ga.
N o‘xat dukkakli o ‘simliklar guruhiga kiradi, uning urug‘i qalin 
qobiqli b o iib , uning tagida ikkita don pallasi endosperm joylashgan, 
u 90-94 % ni tashkil qiladi. U o ‘rtacha 27, 8% oqsil, 6-10 % urug‘ 
qobigidan tashkil topgan.
N o‘xat asosan shar shaklida b o iib , yuzasi tekis. N o ‘xatning 
muhim texnologik belgisi - uning rangidir. U oq, sariq, och qizil, 
yashil rangli b o iadi.
N o‘xatdan yorma korxonalarida oqlangan no‘xat, chaqilgan 
oqlangan no‘xat va maydalangan yormalar olinadi.
Yorma zavodlarida I tipli ozuqaviy no‘xatdan foydalaniladi, u 
ikki turga boiinadi: sariq no‘xat (turli xillari bilan) va yashil no‘xat 
(turli xillari bilan).
N o ‘xatning asosiy texnologik ko ‘rsatkichlari uning yirikligi, 
to i a etilganligi va tez pishuvchanligi. N o ‘xat doni 1000 donasining 
o g irlig i qancha yuqori b o is a (120-350 g) texnologik jarayonlar 
shuncha samarali o ‘tadi.
Yorma zavodlari yorma olish uchun keltirilayotgan donlar sifat 
ko ‘rsatkichlaridan tashqari har xil rangli aralashmalardan holi 
b o iish i kerak, chunki tayyor yormalar turli rangda b o iib , ularning 
pishish vaqtlari ham turlicha b o iad i. Bunda turli rangli no‘xat 
donlarining 10 % dan ortishiga ruxsat etiladi.