Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi



Download 7,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet133/142
Sana26.10.2022
Hajmi7,4 Mb.
#856823
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   142
Bog'liq
portal.guldu.uz-O`quv qo`llanma

91
-r
a
sm

Om
ux
ta
-y
em
 is
hla

chi
qa
ris
h z
av
od
ini
 k
o‘
rin
is
hi



Ю-ВОВ. OMUXTA-YEM ISHLAB CHIQARISH 
TEXNOLOGIYASINING UMUMIY TAVSIFI 
Chorvachil ikni sanoat negizida yanada rivoj lantirish xo‘j aliklarda 
vujudga keltirilayotgan ozuqa bazasining faqat miqdorini emas, balki sifat 
tarkibini ham yaxshilashni talab qilmoqda. 
Ozuqa bazasi tarkibida barcha kerakli biologik aktiv va oziq moddalar 
boTgan, chorva mollami to‘ydirib boqishni ta’minlaydigan yuqori sifatli 
yem-xashakdan iborat boTishi kerak. Chorva mollarni to‘yimli va sifatli 
yemlar bilan boqishni va yem-xashakdan foyda- lanish samaradorligini 
oshirishni tashkil etish, chorva mollari mahsuldorligini oshirishning eng 
yaxshi natija beradigan omilidir. Mahsulot yetishtirish uchun qilingan 
sarflar tarkibining 60% ini va undan ham ko'proq qismini yem-xashak, 
oqsil vitaminli qo‘shimchalar, premiks, korbamid konsentratlari tashkil 
etadi, Ishlab chiqarish bir qancha murakkab texnol ogik jarayonlarda 
amalga oshiriladi. 
Turli ozuqalardan to‘g‘ri tanlab olingan omuxta yemlar to‘la qimmatli 
bo‘ladi, chunki bir xil ozuqada boTmagan moddalar ikkinchi xil ozuqada 
boTadi va shunday qilib, bir-birining o‘rnini to‘lg‘izib, toTa qimmatli 
ozuqa hosil qiladi va bu aralash yemning oziqlik qiymati ayrim ozuqadan 
yoki bir xil aralashma ozuqadan yuqori bo‘ladi. 
Omuxta yem aniq ko‘rsatma asosida tayyorlanadi. Barcha omuxta 
emlar ikki guruhga bo‘linadi: to‘la rasionli va konsentrat omuxta e mlar. 
Konsentrat (quritilgan preslangan) omuxta-yemlar dag‘al, shirador 
(sersuv) va boshqa mahalliy ozuqalarga qo‘shishga moTjallangan, ular bir 
xil sochiluvchan massa, briket (g‘isht shaklida 8 burchak) va granula 
(dona-dona qilib maydalangan) shaklda tayyorlanadi.
To‘la rasionli omuxta-yemlar o‘zlashtirilishi (oziqligi) jihatidan 
toTa 
qimmatli boiadi, mollarga boshqa narsa qo‘shmasdan beriladi hamda 
ko‘pincha briket va granula shaklda tayyorlanadi. 
252


To‘la rasionli omuxta-yemlar bo‘yi 160-170 mm, eni 70-80 mm va 
qalinligi (balandligi) 30-60 mm bo‘lgan odatdagi g‘isht shaklida 
tayyorlanadi. 
Katta va yosh qoramollar uchun oddiy yem ishlab chiqarishda 
xomashyo sifatida asosan kepak, un zavodlari chiqindilari, shuning dek 
tumanlarda tayyorlangan donlardan foydalaniladi. 
Omuxta-yem ishlab chiqarishda xomashyo sifatida don va uning 
chiqindi mahsulotlari (kepak) asosiy o‘rinni egallaydi. Omuxta- yem 
tarkibidagi miqdor keyingi yillarda don taxchilligi oqibatida ancha 
kamaydi. Soya kunjarasi. baliq uni, don va premiks kabi mahsulotlarni 
keltirish keskin qisqardi. 
Omuxta-yem tarmoqlarining asosiy ish yo‘nalishlari quyida - gilardan 
iborat: 
ishlab chiqarishni takomillashtirish, ishlab chiqariladigan omuxta -
yemlar assortimentini kengaytirish va sifatini oshirish hamda oziqaviyligi 
jihatidan yuqori samarali mahsulotlar ishlab chiqarishga erishish.
Bu jarayonlar tayyorlanadigan mahsulot va mahsulotni tay yorlashda 
kerak bo'ladigan xomashyoni turiga bog'liq xolda bir marotabali yoki bir 
qancha texnologik liniyalami o‘z ichiga olgan ko‘p marotabali bo‘lishi 
mumkin. 
Omuxta-yem ishlab-chiqarishda quyidagi asosiy texnologik jarayonlar 
bajariladi: 
-
xomashyoni qabul qilish va saqlash uchun joy lashtirish:
idishlarga joylash, yuklami tagliklarga joylashtirish, shtabellarni
shakllantirish, bo‘shagan idishlarni joylash, 
shuningdek mahsulotni sifati, turiga va ishlatish maqsadiga ko‘ra 
omborlarga, bunkerlarga, bo‘limlarga va siloslarga joylashtirish ishlari 
kiradi; 
-
keltirilgan xomashyo partiyasidan namuna ajratib olish va 
belgilangan ko‘rsatkichlar bo‘yicha sifatini tekshirish (ishlab chi qarish 
texnik laboratoriyasi bo'yicha); 
-
hujjatlarni rostlashtirish va xomashyoni ishlab chiqarishga uzatish;
253


-
separatordan o‘tkazish xomashyoni begona va favqulotda 
aralashmalardan tozalash, elash, metall aralashmalarni ajratib olish, 
xomashyoni keyingi qayta ishlashlar uchun fraksiyalarga bo‘lish 
maydalangan 
mahsulotlar, 
tayyor 
sochiluvchan 
omuxta -yemlarning 
elanganlik sifatini nazorat qilish; 
-
xomashyoni bolg‘ali maydalagich, toshli maydalagich, kunjara 
maydalagich, dezintegrator juvozlar, tishli, shtifli va boshqa zarbali
-
oshiruvchi mashinalar yordamida maydalash: ayrim hollarda juda 
xam kichik hajmda maydalovchi mahsus mashinalardan foydalaniladi (tuz, 
mikroelementlarni maydalash uchun); 
-
mahsus dozatorlar yordamida dozalash; aralashtirish quruq 
komponentlar bilan aralashtiriladi. Aralashtirish vertikal, gorizontal, 
diskret, 
tez 
yoki 
sekin, 
shuningdek 
uzluksiz 
harakatlanuvchi 
aralashtirgichlar yordamida amalga oshiriladi; 
-
quritish va sovitish bunda tayyor mahsulotlar, tuz maydalangan 
mahsulotlar, melassa briket va qumoloqlangan mahsulotlar quritiladi va 
sovitiladi; ayrim hollarda donlar ham; 
-
qumolg va briketlash, ya’ni tayyor mahsulotni yuzaga keltirish; 
-
po'stli donlarni po‘stidan ajratish (suli, arpa) 
-
suyuq komponentlarni kiritish-melassa, gidrol, yog', o‘simlik moyi, 
baliq yog‘i, gidrolizat, melassa va karbamid eritmalar, tuz va suv;
-
alohida mahsulotlarga nam-issiqlik va issiqlik bilan ishlov berish-
pishirish, briketlash, quruq briketlash, mikronizasiya va boshqalar;
-
tayyor mahsulotni; 
-joylashtirish, saqlash va tayyorlash mahsulotni istemolga chi qarish; 
-
mahsulot sifatini davlat standarti ko‘rsatkichlariga muvofiq nazorat 
qilish; 
-
tayyor mahsulotni sifati, ko‘rsatkichlarining shakllanishi, tannarhi 
va iste’molga yaroqliligi yuqorida izohlab o'tilgar, jarayonlarning qay 
darajada bajarilishi bilan ifodalanadi. 
254


Shuningdek texnologik jarayonlar o‘tishining obyektiv qonu- niyligi, 
uning qulay rejimlari, jarayonlarning kechirishida turli omillarning ta’siri 
va umumiy texnologik samaradorligi nazarda tutilishi kerak.

Download 7,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   142




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish