Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

 
Grechixa donining о ‘Ichamlari 
Grechixa navlari
Uzunligi mm.
Eni mm
1000 dona don massasi, g
Odtsiy grechixa
5,75-6,0
3,0-3,5
18-36
Kumush rangli grechixa
5,0-5,5
2,8-3,0
0‘rtacha butun donlar uchun 
lOOOdonadon massasi 20 - 22
Tatar grechixasi
4,5-4,75
3,0-3,5
Grechixa gul qobig‘i bilan qoplanganligi, uning navi, o‘sish sharoiti 
donning pishiqligiga bog‘liq bo‘lib, u 19-25 % ni tashkil qiladi. 
Tariq doni (69-rasm). Bu issiqsevar, qurg‘oqchilikka chidamli 
qimmatbaho mayda donli o‘simlik bo‘lib, bahorgi o‘simlik sifatida 
yetishtiriladi. 
Donning shakli tuxumsimon, sharsimon, uzunchoq bo‘lib, 12- 20 % 
gul 
qobig‘i mag'izni qamrab olgan lekin u bilan birga o‘smagan. 
Endosperm shishasimon yoki unsimon bo'lishi mumkin. Gul qobi - g‘ining 
rangiga asoslanib tariq doni tiplarga bo‘linadi: 
I tip - oq va gul qobig‘ining rangi och sariq. 
182

---

69-rasm. Tariq donining ko‘ndalang kesimi: 
1-murtak; 2-kortik; 
3-endosperm; 4-aleyron qatlam; 5-meva va urug ‘ qobiqlari.
 
Sholi doni gul qobiqlari bilan o‘ralgan bo‘lib, uning mag‘zi mo‘rt 
bo‘ladi (70-rasm). Gul qobig‘i donning yuzasini qamrab olgan, lekin 
u bilan birga o‘smagan. Sholi suv va issiqlikni ko‘p talab qiladigan 
donli o‘simlik. U shakl jihatidan uzunchoq (ingichka va yo‘g'on) va 
dumaloq bo‘ladi. Endosperm 
shishasimon, yarim shisha- 
simon va unli bo‘lishi mum- 
kin. Sholi donining I tipdagi 
shishasimon turi texnologik 
jihatdan yuqori qimmatga ega, 
uni g jarayonida maydalan- 
masdan bir necha xil yorma 
mahsulotlari olinadi. 
6
70-
 
rasm. Sholi donining