Документ Microsoft Office Word

21-MAVZU: LIDERLIK VA BOSHQARUV (4SOAT) 
Reja: 
1.Psixologiyada boshqarish muammosi 
2. Guruhlarda rahbarlik va liderlik 
 
Guruh a’zolari bir-birlariga nisbatan bir xil holatda bo‘la oladilar. Guruhning 
har  bir  a’zosi  o‘zining  shaxsiy  va  ishga  taalluqli  bo‘lgan  sifatlariga,  o‘zining 
mavqeiga  ko‘ra  guruhdagi  shaxslararo  munosabatlar  tizimida  muayyan  holatni 
egallaydi.  o‘tkazilgan  tadqiqotlarning  ko‘rsatishicha,  ayrim  kishilar  boshqalariga 
nisbatan ko‘proq obro‘ga ega bo‘ladilar. 
Eksperiment  malumotlariga  ko‘ra,  sinf  jamoasida,  ya’ni  30-40  o‘quvchi 
ichida eng mashhur, obro‘lisi 3-4 o‘quvchi bo‘lishi mumkin. Ularning mashhurligi 
quyidagi omillarga bog‘liq bo‘ladi:  
Birinchidan,  buning  sababib  u  o‘quvchilarning  guruhning  boshqa  a’zolari 
bilan aloqa o‘rnata olish malakalaridir. 
Ikkinchidan,  shaxs  o‘zining  bilim  va  malakalari  tufayli,  bu  bilimlar  bilan 
o‘rtoqlashish,  boshqa  kishilarga  beg‘araz  yordam  ko‘rsatishga  intilishi  sababli 
mashhur bo‘lishi mumkin. 
Uchinchidan,  tashqi  ko‘rinishi  omili  tufayli  ham  shaxs  guruhda  avtoritet 
qozonishi mumkin. Bu omilga jismoniy kuch ko‘rsatkichini ham kiritish mumkin. 
Guruh yoki jamoadagi ba’zi a’zolar shaxsiy o`zaro munosabatlardan chetda 
qoladilar. Ular bunday aloqalar o‘rnatish uchun o‘zlariga sherik tanlaydilar. Biroq 
bu  ushbu  shaxs  jamoa  tomonidan  xohlanmaydi,  degan  so‘z  emas.  Bu  shaxs  ish 
yuzasidan  bo‘ladigan  munosabatlarga  kirishadilar,  unga  berilgan  rolni  yaxshi 
bajaradilar.  Jamoa  bu  a’zosining  shaxsiy  o‘zaro  munosabatlarini  jamoadan 
tashqarida yaxshi o‘rnatiladi. 
Guruhda  shaxs  yana  shunday  holatda  ham  bo‘lishi  mumkin,  bunda  uni 
guruhdoshlari do‘stlikda, shaxsiy munosabatlarda rad etadilar. Guruhdagi yakkalab 
qo‘yish (izolytasiya) va rad etish sabablari ham turlicha bo‘lishi mumkin. 
Birinchidan,  rad  etiluvchi  o‘quvchilarning  o‘qishga  befarq  munosabatda 
bo‘lishi. 

---

Ikkinchidan,  ba’zi  o‘quvchilarning  sinfdoshlari  tomonidan  rad  etilishi  ular 
bilan bo‘ladigan muloqotning qiziqarli emasligi bilan ham tushuntiriladi. 
Uchinchidan  ajralib  qolganlik  guruhdoshlari  bilan  aloqa  o‘rnataolmaslikka 
ham bog‘liq bo‘lishi mumkin.