Djafarova Nigina Alisherovna “turizmda statistik ma’lumotlarni yig’ish metodologiyasini xalqaro standartlarga moslashtirish yo’llari”

Tashrif buyuruvchilar 
2013-yil 
2014-yil 
2015-yil 
Chet elga ketgan tashrif 
buyuruvchilar (Oʻzbekiston 
Respublikasi fuqarolari) soni 
3 145 379 
2 785 846 
3 504 336 
Shu jumladan 
 
 
 
MDH davlatlariga 
2 431 569 
2 827 181 
2 459 104 
Uzoq xorijga 
279 519 
318 198 
 
Oʻzbekiston Respublikasiga kelgan 
tashrif buyuruvchilar (chet el 
fuqarolari) soni 
1 968 650 
1 861 961 
1 917 714 
Shu jumladan 
 
 
 
MDH davlatlaridan 
1 801 263 
1 698 715 
1 769 494 
Uzoq xorijdan 
167 387 
163 246 
148 220 

---

92 
 
-  hudud  boʻylab  amalga  oshiriladigan  statistik  kuzatuvlarda  sayohatchilarni 
emas, aynan tashrif buyuruvchilar statistikasini olib borish; 
- turistik daromadlar va xarajatlar hisobini yoʻlga qoʻyish; 
- turizm statistikasini olib borishda “sayohatchilar” yoki “sayyohlar” lar oʻrniga 
“tashrif buyuruvchilar” atamasini qoʻllash; 
-  tashrif  buyuruvchilar  miqdorini  aniqlashda  kishining  fuqaroligi  emas,  odatiy 
yashash muhitiga qarab hisobga olinishi. 
Ushbu  kamchiliklarni  bartaraf  etish,  mamlakatimizning  turizmga  oid 
statistik  axborotlarini  BTT  tomonidan  belgilangan,  jahon  mamlakatlari 
tomonidan  tan  olingan  va  amalda  qoʻllanilayotgan  standartlarga  moslashtirish 
maqsadida  “Xalqaro  turizm  statistikasida  qoʻllaniladigan  tushuncha  va 
ma’lumotlar boʻyicha metodik qoʻllanmasi” ishlab chiqildi. Unda mamlakatimiz 
turizm  statistikasining  hozirgi  kundagi  holati  tahlili  natijalaridan  olingan 
xulosalar  va  xalqaro  tajribaga  asoslangan  holda,  statistik  kuzatuvlarni  olib 
borishda amal qilinishi muhim boʻlgan nazariy va amaliy qoida va koʻrsatkichlar 
birlashtirilgan boʻlib, 3 boʻlimga ajratilgan.  
Birinchi  boʻlimda,  sayohatchilar  va  ularning  klassifikatsiyasi  mavzusi 
yoritiladi.  Ushbu  boʻlimda  asosiy  e’tibor  aynan  turistik  safarlarni  hisoblash 
jarayonida  tashrif  buyuruvchilarni  boshqa  sayohatlardan  ajratish  uchun  aniq 
qoida  va  tasniflar  keltirilgan.  Xalqaro  darajadagi  turizm  statistikasida 
“sayohatchi”  atamasi  har  qanday  maqsad  bilan  xohlagan  manzilga  safar 
uyushtirgan  har  qanday  shaxs  hisoblanadi.  Turizm  statistikasini  olib  borishda 
esa,  turistlar  va  ekskursantlar  kategoriyalarini  oʻzida  mujassamlashtirgan 
“tashrif buyuruvchilar” atamasi qoʻllanilishi tavsiya etiladi.