Dizayn (kostyum), 5111000-Kasb ta’limi (5320900-Yengil sanoat buyumlari konstruksiyasini ishlash va texnologiyasi

2.Ranglarning insonga ta'sir  etishiga qarab ajratilishi.

Psixologiyada ham ranglarga alohida  e'tibor qaratiladi.

Psixologiyada ranglar 2hil guruhga bơlinadi: birinchisi iliq ranglar (qizil, sariq,

olov  rang va oq rang); ikkinchi  guruhga  sovuq  ranglar kiradi( kơk, qora va

binafsharang)  yashil rang  ikkala guruhga  ham kirishi mumkin.Har bir rangning

alohida  ramziy ma'nosi bor.

       Hindistonda har bir tabaqaning ơzining rang ramzlari bor  edi : braxmanlar-oq,

asket-gadoylari - olov rang kiyim kiyishar  edi. Bu rang jinoyatchilar kiyimining

rangi hisoblanadi.

      Xitoyda ranglarni dunyoning xar hil tomonlari bilan  boğlashadi: sharq- yashil,

janub-qizil, ğarb - oq, shimol - qora, beshinchi tomoni  yerning  markaziga  sariq

rang-  quyosh  rangi  tơğri    kelgan.  Sariq  rang  Xitoyda    alohida    ơringa    ega,  u

yuqori tabaqani bildiradi.

      Ğarbda  qora rang ơlim rangi, motam va qayğu  rangi    hisoblanadi.

Qora  rang  Sharqda  kuch  va  qudratni  ramzi    edi.  Oq  va  qora    ranglar    birgalikda

kelganda oq  -  ijobiyni, qora - salbiyni  anglatgan.

    Yevreylarda sariq, olov rang -  gunoh  ramzi  edi. Shuning  uchun dinida  ham

qurbonlik  uchun  tơq  sariq rang bơtaloqni  taqdim qilishgan. Ranglarning

emotsial yoki psixologik  ta'sirini oson analiz qilish qiyinroq. Kơpchilik  odamlar

bitta rangni tanlashadi va shu rangni  ularning  kayfiyatini  kơtaradi  deb

hisoblashadi. Ranglari tơğri  tanlanmagan xonalarda  yashash va ishlash qiyin deb

hisoblanadi. Ranglar kuchli va kuchsiz,  tinchlantiradigan va havotirga soladigan,

oğir va yengil  turlarga bơlinadi. Ranglarni  yakka holda yoki birikmalar holida

bơlishi ham odamlarga har hil ta'sir kơrsatadi.      Tadqiqotchilar  tajriba

ơtkazayotgan odamlarga qanday ranglar birikmalarini yoqtirishlarini sơraganda

shuni guvohi bơlishdiki: kơpchilik juda kontrast ranglarni tanlagan  yoki  yorqin

va tơqroq ranglar birikmalarini tanlaganlar. Kơpchilik davlatlar va millatlarda

ranglarning  har hil ramzlari bơlsa ham, tadqiqotlar shuni  kơrsatdiki  dunyoning

barcha mamlakatlaridagi odamlarning  rang tơğrisidagi fikrlari juda ơxshash.

---

58

Qizil, sariq,  yashil va kơk ranglar  insoniyat «fokus» ranglari  hisoblanadi.

Shu ranglarni, yosh bolalar hali  gapirishni  bilmasalar ham yoqtiradilar. Har bir

millat  tilida ham ranglarni ơziga xos  nomlari bor. Odamlar ranglarni quyidagi

ketma ketlikda  joylashtirishadi: qora va oq; qizil; sariq  va  yashil; kơk;  jigarrang;

qirmizi rang; pushti; olov rang va kulrang.