Диссертацияларининг асосий илмий натижаларини чоп этиш тавсия этилган илмий нашрлар ва Россия

АДАБИЁТЛАР ТАҲЛИЛИ
Миллий иқтисодчиларимиздан А.У.Бурхановнинг 
илмий ишларида хўжалик юритувчи субъектлар (са
-
ноат корхоналари) фаолиятини молиявий таҳлил 
қилиш масалаларига кенг тўхталиб ўтилган. Олим 
томонидан таклиф этилган молиявий барқарорлик 
коэффициентлари хўжалик юритувчи субъект ва 
унинг кредиторлари ўртасида рискнинг тақсимлани
-
шини ифодалашда қўлланилади [1]. Хўжалик юри
-
Шахноза ЛАТИПОВА,
Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти
“Молия” кафедраси ўқитувчиси,
[e-mail]
Молиявий таҳлил асосида лизингга олувчи 
фаолиятини баҳолашнинг ўзига хос хусусиятлари
тувчи субъектларнинг ликвидлик масалалари эса 
иқтисодчи олим Б.Ж.Хакимов ва У.Холмирзаевлар 
томонидан кенг ёритилган бўлиб, улар асосий эъти
-
борни молиявий активлар таркибида пул маблағла
-
рининг аҳамиятига қаратишган [2].
М.Рахимов томонидан иқтисодий субъектлар 
молиявий ҳолати таҳлил қилинган ва бу тушунчага 
иқтисодий категория сифатида таъриф берилган [3]. 
Шунингдек, иқтисодий субъектларнинг молиявий 
ҳолатининг таҳлилини кенг кўрсаткичлар тизими 
орқали, комплекс усулларидан фойдаланиб ёнда
-
шиш А.В.Ваҳобов бошчилигидаги бир гуруҳ олим
-
лар томонидан таклиф этилган [4]. Ушбу олимлар 
томонидан корхона, фирма ва компанияларнинг 
иқтисодий мустақил ҳамда молиявий барқарор фа
-
олият кўрсатишларида уларни оқилона бошқариш, 
ҳисоб-китоб юритилишини бозор иқтисодиёти 
талабларига мослаш, молиявий менежмент ишла
-
рини йўлга қўйиш, мавжуд моддий, молиявий ва 
меҳнат ресурсларидан самарали фойдаланган ҳол
-
да ишлаб чиқариш ёки хизмат кўрсатишни ташкил 
этиш, бунинг натижасида юқори фойдага эришиш 
каби масалаларни ҳал қилишда молиявий таҳлил
-
нинг аҳамияти ёритиб ўтилган [5].
Лизинг хизматлари гарчи илмий жиҳатдан 
нисбатан камроқ ўрганилган бўлсада, қарздор, ху
-
сусан лизингга олувчининг кредитга лаёқатлили
-
ги масаласига хорижий илмий адабиётларда кенг 
тўхталиб ўтилган. Жумладан, банк қарздорининг 
кредитга қобилияти рус иқтисодчи олимлари Бон
-
даренко C.B. [6], Ильясов С.М. [7], Ковалев В.А., 
Воронова Е.А. [8], Соколова H.A. [9], Беспалова 
В.И. [10] томонларидан ёритилган бўлса, айнан ли
-
зингга олувчини баҳолаш учун фойдаланиш мум
-
кин бўлган молиявий таҳлил масалалари Балабанов 
УЎК: 338.512

---

110
Iqtisodiyot: 
tahlillar va prognozlar
И.Т. [11], Бланк И.А. [12], Бочаров В.В. [13], Ефи
-
мова О.В. [14], Ковалев В.В., Соколова Н.А. [15], 
Шеремета А.Д. [16] томонидан тадқиқ этилган.
АСОСИЙ ҚИСМ
Лизингга олувчининг тўловларни ўз вақтида 
амалга оширмаслиги билан боғлиқ кредит риски ли
-
зинг компанияси учун муҳим аҳамиятга эга бўлган
-
лиги туфайли лойиҳани баҳолашда лизингга олув
-
чининг молиявий ҳолати асосий ўринни эгаллайди. 
Шу сабабли маълум бир молиявий кўрсаткичлардан 
фойдаланган ҳолда лизингга олувчи фаолиятини мо
-
лиявий таҳлил қилиш мақсадга мувофиқ. Миллий 
иқтисодиётимизда ана шундай кўрсаткичлар (мезон
-
лар) сифатида қуйидагилардан фойдаланилади:
- тўлов қобилияти ёки қоплаш коэффициенти – 
Тқк;
- ўз айланма маблағлари билан таъминланганлик 
коэффициенти –Ўак;
- активларнинг ва харажатларнинг рентабелли
-
лик коэффициенти – Арк, Хрк;