Диссертация тақдимоти илмий раҳбар: к ф. д., проф. Тўраев Х. Х. Термиз-2021 йил

• Бугунги кунда Ўзбекистонда ер остидаги янги фойдали қазилма конларини ишга тушириш ҳисобига, нефть-газ саноати, металлургия ва бошқа халқ хўжалиги соҳалари жадал ривожланмоқда. Янги ишга туширилаётган корхоналарда экологик хавфсиз технологияларни қўллаш бўйичa мaълум бир нaзaрий вa aмaлий нaтижaлaргa эришилмоқда. Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантиришга қаратилган.
• Ҳаракатлар стратегиясининг тўртинчи йўналишида «одамлар яшашининг экологик хавфсизлигини таъминлаш, маиший чиқиндиларни қайта ишлаш комплексларини қуриш ва модернизация қилиш, уларнинг моддий-техника базасини мустаҳкамлаш..» га қаратилган муҳим вазифалари белгиланган. Бу борада, табиий ва техноген радиацион хавфли ҳудудларнинг экотизимга таъсири катталикларини баҳолаш бўйичa илмий тaдқиқoт ишлари муҳим aҳaмиятгa эгa.

Долзарблиги ва амалий аҳамияти

• Сурхондарё вилояти атмосфера ҳавосининг радионуклидлар билан зарарланишини аниқлаш ва баҳолаш бўйича илмий-тадқиқот ишлари бугунги кунгача амалга оширилмаган.
• Юқоридаги фикрларнинг барчаси атмосфера ҳавосидаги радон-222 радионуклидини аниқлаш ва баҳолаш, таҳлил натижаларини экоаналитик амалиётда қўллаш имконини берувчи кенг кўламдаги илмий-тадқиқотлар олиб бориш учун замин бўлиши мумкинлиги ҳақида далолат беради.

Тадқиқотнинг мақсади

• Сурхондарё вилояти атмосфера ҳавосининг радон-222 билан зарарланиш миқдорини аниқлаш ва радиэкологик баҳолашдан иборат.

Тадқиқотнинг вазифалари

• Сурхондарё вилоятининг радиофаол табиий объектларида радиометрик таҳлил усулларининг методик ва метрологик характеристикаларини тадқиқ қилиш;
• техноген объектларнинг радиацион омиллари катталикларини баҳолаш учун радиометрик усуллар мажмуасини такомиллаштириш ва қўллаш;
• 222Rn радионуклидининг вилоят атмосфера ҳавосида тарқалишини аниқлаш асосида миграция ва тарқалиш қонуниятларини исботлаш;
• Атмосфера ҳавосида радон-222 радионуклидини аниқлаш, мониторинг ва назорат қилиш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқиш;
• табиий жараёнларда радиофаол радон-222 ни аниқлаш мақсадида, радиометрик-спектрометрик усулини такомиллаштириш ва амалиётда тадбиқ қилиш;
• техноген объектларда радон-222 гамма-нурланишининг зарарлаш даражаси – НЗД қийматини таҳлил қилиш натижасида ишлаб чиқариш саноатини радиоэкологик назорат қилиш имкониятларини тадқиқ қилиш;
• олинган маълумотлар асосида ишчи ходимларнинг олган йиллик эффектив дозаси миқдорини камайтириш.