Диссертация мавзуси: «Қоракўл совлиқларда кетонурия касаллигининг сабаблари ва ол д ини олиш чора-тадбирлари»

Ижрочи: С.С.Асқаров


Илмий раҳбар:
в.ф.н., доцент Н.Б.Рўзиқулов

САМАРҚАНД – 2017

Кириш


Мавзунинг долзарблиги. Республикамизда чорвачиликни жадал ривожлантириш асосида аҳолининг чорвачилик маҳсулотларига бўлган талабини қондиришни янада яхшилашга қаратилган аграр ислоҳатларнинг амалга оширилишида, хусусан Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти И.А.Каримов томонидан 2006 йил 23 мартда қабул қилинган ПҚ-308-сонли «Шахсий ёрдамчи, деҳқон ва фермер хўжаликларида чорва молларни кўпайтиришни рағбатлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ва 2008 йил 21 апрелдаги ПҚ-842-сонли «Шахсий ёрдамчи, деҳқон ва фермер хўжаликларида чорва моллар кўпайтиришни рағбатлантиришни кучайтириш ҳамда чорвачилик маҳсулотлари ишлаб чиқаришни кенгайтириш борасидаги қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарорларининг, Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев томонидан 2017 йил 16 мартда қабул қилинган ПҚ-4841-сонли «Чорвачиликда иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғриида»ги қарорининг ҳамда Ўзбекистон Республикасининг 2015 йил 29 декабрдаги №ЎРҚ-397-сонли «Ветеринария тўғрисида»ги Қонунида белгиланган вазифаларнинг бажарилишини таъминлашда чорва моллари, шу жумладан, қоракўл совлиқлар организмида модда алмашинувининг бузилиши оқибатида келиб чиқадиган касалликлар энг асосий тўсиқлардан бири ҳисобланади.
Моддалар алмашинуви (метаболизм) - ҳаётий зарур моддаларнинг организмга тушиши, парчаланиши ва қайта синтезланиши, ўзлаштирилиши, ҳосил бўлган сўнги маҳсулотларнинг ташқи муҳитга чиқарилишини таъминловчи мураккаб физиологик жароён бўлиб, ушбу жароённинг бузилиши организм тўқималари учун зарур бўлган пластик ва энергетик моддалар танқислиги, ҳужайравий ва ҳужайраора муҳит доимийлигининг бузилиши ва натижада қайтмас табиатдаги ўзгаришлар (дистрофик, дегенератив, цирротик ва б.) нинг пайдо бўлишига олиб келади. Танадаги аъзо ва тизимларнинг функциялари издан чиқади.
Дастлабки тадқиқот натижаларига кўра Республикамизнинг қоракўлчилик хўжаликлари шароитидаги совлиқларнинг, айниқса туғиши яқинлашган буғоз совлиқларнинг оқсиллар ва углеводлар алмашинувининг бузилишлари оқибатида пайдо бўладиган кетонурия касаллиги билан касалланиш даражаси ўртача 60-70 фоизни ташкил этади ва ушбу паталогиянинг клиник шакли чорвадорлар орасида “Босқоқ” номи билан аталади. Касаллик пайтида совлиқларда ориқлаш, бола ташлаш, ўлик бола туғиш ёки туғиш пайтида ҳалок бўлиш ҳоллари тез-тез кузатилади.