Диссертация кўриб чиқилди ва Илмий раҳбар: тату "Ахборот ҳимояга тавсия этилди технологиялари " кафедрасининг

МУНДАРИЖА

Кириш 4
1-БОБ. Жисмоний реабилитация жараёнини моделлаштириш муаммолари. 9
1.1.Жисмоний реабилитация вазифалари. 9
1.2.Одамнинг ҳолатини тасвирлаш усуллари 12
1.3.Компьютер стабилометрия усули 15
1.4.Aсосий стабилометрик кўрсаткичлар. 19
I Боб бўйича хулосалар: 24
БОБ 2. МАТЕМАТИК ВОСИТАЛАР ВА ДАСТУРИЙ МАЖМУАНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ 26
2.1. Инсонни мувозанат холатини аниқлаш масаласини формаллаштириш 26
2.2. Ўлчаш маълумотларини рўйхатга олиш ва олдиндан қайта ишлаш 27
2.3. Белгилар векторини қуриш алгоритми. 32
2.4 Стабилограмм траекториялари зичлиги 36
2.5. Сигнални график тасвирлаш 39
II Боб бўйича хулосалар: 41
3-БОБ. ДАСТУРИЙ КОМПЛЕКСНИ ТАЖРИБАДА СИНАШ 42
3.1. Текширилувчиларнинг холатини аниқлаш. 42
3.2. Спортчи пайтида ҳолатдаги ўзгаришларни таҳлил қилиш куч тайёрлаш 45
ХУЛОСА 49
АДАБИЁТЛАР 51
Илова 1. 56

Кириш

Хозирги замонда ўзини асосий ривожланиш йўлларидан – бу ахборотлаштирилган жамият қуриш деб билган давлатларни сони борган сари ошиб бормоқда. Шу қаторда бизнинг Ўзбекистон Республикамиз ахборотлаштирилган жамиятни қурилишининг шакиллантирувчи концепциясига эга.
Ахборот технологияларни тадбиқ этишга мўлжалланган асосий соҳалардан бири - бу тиббиёт соҳасидир. Ахборот технологиялар ўзини катта ҳиссасини касалликларни фақат таҳлили ва ташхисига эмас, вахоланки беморларни клиник амалиётта бевосита даволашга ҳам журъат этмоқда.
Тиббиётда ахборот технологияларни қўллаш йўналишларидан бири – бу биотелеметрия. Биотелеметрия – бу масофадан туриб одам организмини ҳолатини ёки унда ўтаётган физиологик жараёнларни билдирувчи биокўрсаткичларни ўлчаш ва кейинчалик ушбу ўлчов натижаларини таҳлил этиш учун алоқа каналларидан масофага узатиш.
Ушбу тадбиқ этилаётган магистрлик диссертация электрокардиограмма ва энцефалограммага ўхшаган организмни физиологик параметрларини масофавий назорат қилишга мўлжалланган биотелеметрик тизимни лойихалашга қаратилган.
Реабилитация соҳасида замонавий технологияларнинг ривожланиши инсон танасининг ҳолатини кузатадиган автоматлаштирилган тизимларни яратиш билан чамбарчас боғлиқ. Бундай технологияларни қўллашнинг ёрқин мисолларидан бири "компютер тренери" тизими бўлиши мумкин, у шуғулланувчиларнинг барча кўрсаткичларини "билиши" ва назорат қилиши, тестларни таҳлил қилиши, уларни маълумотлар базаси билан таққослаши ва кейинги машғулот учун тавсиялар бериши керак. Бундай тизимни ривожлантириш вазифаси, айниқса узоқ космик миссияларни ташкил қилишда жуда муҳимдир[1].
Ушбу турдаги тизимларни яратишда асосий муаммо сифатида ташқи кўринишлар (хусусан, харакат фаоллиги ) ўртасидаги муносабатни излашдирва тананинг ҳолати [2], шунингдек, тананинг ҳолатини аниқлаш учун математик воситаларни ишлаб чиқишларни келтириб ўтиш мумкин.Таянч-ҳаракат тизими ва асаб тизими бузилиши бўлган беморларни даволашда биринчи навбатда йўқотилган локомотор функцияларни тиклаш ва статодинамик стереотипни оптималлаштиришга қаратилган жисмоний реабилитация усуллари муҳим рол ўйнайди. Турли автоматлаштирилган соғломлаштириш мажмуалари (МБН БОС [3], стабилометрик мураккаб Биомеханика" Траст-М" [4], ва бош.) ишлаб чиқилган ва муваффақиятли самарали реабилитация муаммоларни ҳал қилиш учун ишлатилмоқда.
Сўнгги пайтларда тадқиқотчилар ўзларини диққатини MS Kinect ҳаракат сенсори каби биометрик маълумотларни ёзиб олиш ва таҳлил қилиш учун замонавий технологиялар асосида инсоннинг ҳолатини кузатиш тизимларини яратишга қаратдилар [5-7]. Ушбу технологиялар рўйхатга олиш ва таҳлил қилиш, ёзув элементларининг инсон танаси билан тўғридан-тўғри алоқаси бўлмасдан амалга ошириш имконини беради. MS Kinect ҳаракат сенсори уч ўлчовли фазода инсон танасининг (катта бўғинлар) визуал белгиларининг координаталарини қайд этади, бу эса ўз навбатида фазода инсон танаси ва унинг қисмлари траекториясини таҳлил қилишга имкон беради. Биометрик маълумотларни қайд этишнинг техник воситаларининг бу хусусияти визуал диагностика технологиясини [8] автоматик режимда амалга оширишга имкон бериши мумкин.
Электрон (мобил) тиббиёт воситалари кундалик ҳаётга фаол жорий этилмоқда, жисмоний фаоллик ва юрак фаолияти мониторлари беморларнинг аҳволини кузатмоқда ва танқидий вазиятлар юзага келганда, ҳаракатлар зарурлигини билдирмоқда.Ушбу тизимлар клиникаларнинг ишини оптималлаштиришга имкон беради, чунки беморлар фақат керак бўлганда малакали тиббий ёрдамга мурожаат қилишади.
Замонавий технологияларнинг ютуқлари ва ютуқларига қарамай, жисмоний реабилитация соҳасидаги муаммолардан бири бу содир бўлаётган ўзгаришларни объектив баҳолашда ягона мезонларнинг йўқлиги. Реабилитация усулларини қўллашда беморнинг танаси ва натижада даволаш сифатини баҳолашда ягона ёндашувлар мавжуд эмас.
Диссертация мақсади неврология, ортопедия ва травматологияда жисмоний реабилитация ва тиббий назорат жараёнларини автоматлаштириш, инсон танаси ва унинг қисмлари ҳаракатини қайд этиш орқали олинган маълумотлар асосида тиббий қарорларни қабул қилишда интеллектуал қўллаб-қувватлаш учун дастурий таъминотни ишлаб чиқишдан иборатдир.