|
2.4. АБТ нинг сифат кўрсаткичларини ҳисоблашнинг алгоритмлари
Эксперт экспертиза ўтказиш жараёнида сифат кўрсаткичлари ёки уларнинг тавсифлари билан ишлаши керак. АРни баҳолашда муаммоларни аниқлаш, аниқ рақамлар билан аниқланган хатоларни аниқлаш, аниқлаш ва йўқотиш эҳтимоллигини текшириш керак. Шу билан бирга, АБТ нинг турли хил элементларининг бир қатор факторларни биринчи навбатда сифат тавсифлари билан тавсифланади. Мисол учун, АБТ фаолиятида ходимлар хатоси иш тавсифларининг сифати, назоратни назорат қилиш, мас'улият ва ишни ташкил этишга боғлиқ.
Барча сифат кўрсаткичлари аниқ та'рифларга эга бўлганларга бўлинади, я'ни. даражадаги тартибда тартибланган кетма-кетликлар мавжуд бўлиши мумкин, ёки бундай тавсифларга эга бўлмаганлар (хусусан, турли хил стандартларнинг сифат талаблари) бўлиши мумкин.
Бир даражали шкалада тасвирлаб бериладиган параметрларга мисоллар:
"Баъзи объектлар, объектлар, ҳодисалар, шартларнинг аҳамияти";
"ҳар қандай ускуна ёки воситадан қулай фойдаланиш, қулайлик";
"Ресурс қиймат (нисбий)";
"Бир ҳодисанинг пайдо бўлишига айрим шартларнинг таъсири даражаси".
Рўйхат параметрлари лингвистик жадваллар бўйича тўғридан-тўғри конвертатсия қилиш ёки муқобил вариантларни таққослаш ёʻли билан аниқланиши мумкин. Кўп просесли аноним протседураларни амалга ошириш билан сифат параметрларининг эксперт баҳоларини олиш алгоритми шаклида берилган[75].
А лгоритм
3.2-расм. Эксперт гуруҳининг ишлаш алгоритми.
Учинчи босқичда мутахассис ҳар бир элемент жуфтлиги учун жуфтлашган таққослаш матритсасини тўлдиради.
Бу эрда бир параметр мажмуи бўлса, жадвал (3.2) дан олинган муносабатларнинг тавсифи, мажмуи, эса экспертлар сони. Матритса(3.7) тескари носимметрикдир, яни, элементларнинг ҳар бир жуфти учун қуйидаги шарт бажарилади:
Шундай қилиб, мутахассис юқоридаги матритсанинг элементларини (ёки қуйида аксинча) асосий диагонални белгилайди. Бу ҳолда, солиштириладиган элементлар сони формуладан аниқланади.
Бу таққослашлар сонининг матритса ўлчамига бўлган боғлиқлигининг дастлабки таҳлили шуни кўрсатадики, n 20-30 ва ундан юқорироқ бўлганида, таққослашлар сони жуда катта (200 ва ундан ортиқ - ва бу фақат битта параметр), бу мутахассисни деярли мумкин бўлмаган вазифага қўяди.
Таққослаш жараёнида яна бир парадоксал ҳолат пайдо бўлади: бир хил тоифаларга бўлинади (масалан, техник, дастурий та'минот, аппарат ва ташкилий СФН). Адекватлик хусусиятларни этарлича таққослашнинг имкони йўқ.
Қуйидаги баҳолаш усули, кўриб чиқилган вазият шароитида таклиф этилади. Тасаввур қилингки, таққосланган муқобилларнинг иккита гуруҳи фарқланади (бу усул ҳар қандай гуруҳга осонликча берилиши мумкин). Ҳар бир гуруҳ учун (3.10) турдаги қисман матритсалар қуриш керак, аммо ўзгартирилган (3.9)
Бу ерда -параметрлари r-гуруҳи параметрлари тўплами; Бундан ташқари, эксперт, ҳар бир гуруҳнинг аҳамиятини, (3.20), кейин умумий матритсада ҳар бир гуруҳнинг қисман башоратини киритамиз. Икки гуруҳ учун шундай бўлади:
Мутахассисларнинг иштирокисиз автоматлаштирилган режимда бажарилиши мумкин бўлган (3.21) асосида турли гуруҳлардан таққослайдиган элементларнинг позитсияларини тўлдириш қолади.
Матритсанинг ҳар қандай сатрини кўриб чиқамиз (3.19). Баъзисининг қиймати, (3,20) ҳолатида шкалада ўлчов сифатида кўрилиши мумкин бўлган, а ва б-элементларнинг қиёсий характеристикасини акс эттиради. (3.25) томонидан нормализатсия қилинган матритса (3.24) шаклни олади.
Агар бу бир марта амалга оширилса ва барча ДФларга баҳолаш учун қўлланилса, бу ёндашув бироз ишончсиздир (масалан, айрим ДФ-ларнинг намойиши учун, дастур СФНлари учун муҳимроқ ва бошқалар учун ж исмоний бўлиши мумкин).
2
Model transliyatsiyasi
Tajribalarni rejalashtirish
Tajribalarni amalga oshirilishi
.1-расм. Эксперт таҳлил ва тестлаш тизми маълумотлари ишинчлилиги ҳамда бутунлигини таъминлашнинг иммитацион моделлаштириш алгоритми
2.2-расм. Танлаб олинган ёки ишлаб чиқилган моделларни танлаш алгоритми.
Умуман олганда бу борада турлича қарашлар ва илмий назарияларни келтириб ўтиш мумкин. Танлаб олинган, қайта ишлаб тизим учун мослаштирилган ва ишлаб чиқилган модел ва алгоритмлар асосида мақбул ечим топиш ва тизимни тестлаш жараёнини амалга ошириш натижасида янги ҳулосалар шаклланади.
Бундан ташқари бошқврув моделини ишлаб чиқиш ҳам мақсадга мувофиқ.
Do'stlaringiz bilan baham: |
