Диссертация илмий раҳбар: проф. Шамсутдинов Ф

R/E ko'rsatkichi dinamikasi

23

. 

 

Ko'rsatkich 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

2013 

2014 

Bir aktsiyaga to'g'ri 

keluvchi o'rtacha 

dividend miqdori 

34,70 

33,90  32,60  31,80 

6,64 

4,47 

6,07 

Aktsiyaning o'rtacha 

kursi 

107,70  88,97  81,10  87,84  19,25  16,50  23,00 

R/E 

3,14 

2,70 

2,49 

2,80 

2,90 

4,00 

3,83 

 

Yuqorida  keltirilganlarning  barchasini  inobatga  olgan  xolda  ilmiy 

kontseptsiya  ishlab  chiqish  va  uning  asosida  milliy  qimmatli  qog'ozlar  bozorini 

rivojlanish  strategiyasini  ishlab  chichqish  zarur.  Bunday  strategiyani  ishlab 

chiqishda  O'zbekiston  qimmatli  qog'ozlar  bozori  industriyasi  shakllanishi  va 

muammolarining  makroiqtisodiy  fundamental  omillarni  xisobga  olgan  xolda 

ob'ektiv amalga oshrilgan taxliliga asoslanish lozim. Bu omillar qimmatli qog'ozlar 

bozorini rivojlanishini shakllantiradi. 

Aniq  natijalarga  O'zbekiston  iqtisodiyotining  EvrOsIX,  MDX  va  umuman 

jaxon  iqtisoidyotiga  integratsiyalashuvi  natijasida  erishish  mumkin.  Bunday  xolat 

bizga  yaqin  kelajakda  jaxon  tajribasi  va  EvrOsIXni  inobatga  olgan  xolda 

                                                 

23

 O'zbekiston Respublikasi Valyuta birjasidan mustaqil ma'lumotlar asosida olindi. 

---

56 

 

O'zbekiston  qimmatli  qog'ozlar  bozori  strategik  rivojlanishining  miqdoriy 

mo'ljalini qurishga to'la asos bo'ladi. Milliy qimmatli qog'ozlar bozorining amldagi 

xolati  va  uning  EvrOsIX  shartlari  doirasidagi  istiqbollari  asosida  mamlakat 

qimmatli  qog'ozlar  bozori  yaqin  kelajakda  qanday  qurilishi  kerakligi  to'g'risidagi 

masala  yotgan  nazariy  bazisni  tanlashni  talab  etadi.  O'z  navbatida  quyidagi 

savollarga  –  bozori  riskini  pasaytirishga,  uning  samaradorligini  oshirishga, 

qimmatli  qog'ozlar  bozorining  rivojlanish  strategiyasi  qanday  bo'lishi  lozim,  real 

sektorga  investitsiyalash  maqsadida  qayta  taqsimlanuvchi  resurslar  ulushining 

ortishiga  qanday  erishish  mumkin  degan  savollarga  javob  berishni  talab  etadi. 

Bunda  kontseptsiyani  va  uning  asosidagi  strategiyaning  ishlab  chiqilishi 

O'zbekistonda  qimmatli  qog'ozlar  industriyasini  shakllanishini  ob'ektiv  taxlili 

yakunlarini,  fond  bozorlarini  rivojlanishi  va  davlatlar  tomonidan  bu  boradagi 

makroiqtisodiy  strategiyani  amalga  oshirilishining  jaxon  tajribasini  o'rganish 

asosida ishlab chiqilishi lozim. 

Jahon  amaliyoti  shuni  ko'rsatmoqdaki,  malakat  rivojlanishi  modeli  va 

shartlarining rivojlangan birgina mamlakat tajribasiga birtomonlama bog'liqligi har 

doim ham kutilgan natijani beravermasligi  mumkin, qimmatli qog'ozlar bozori va 

iqtisodiyotning  samarali  rivojlantishiga  salbiy  ta'sir  etishi  mumkin.  Bu  xolat 

rivojlangan  mamlakatlarning  bu  soxadagi  ilg'or  tajribasining  ijobiy  tomonlaridan 

foydalanishga sabab bo'ladi.