Диссертация илмий раҳбар и ф. н доц. Собирова Л. Ш. (имзо) тошкент 2018 2

III БОБ. ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ВАХАЛҚАРО МОЛИЯ 
ИНСТИТУТЛАРИ БИЛАН ЎЗАРО МУНОСАБАТЛАРИНИНГ 
ИСТИҚБОЛЛИ ЙУНАЛИШЛАРИ............................................... 
76 
3.1 
Хорижий инвестицияларни модернизация қилиш шароитида 
Ўзбекистон 
Республикаси 
иқтисодий 
сиёсатнинг 
устивор 
йўналиши сифатида жалб қилиш….......................................................
76 
3.2 
Ўзбекистон Республикаси Халқаро молия институтлари билан 
ўзаро муносабатларининг истиқболли йуналишлари бўйича 
муаммоларни ҳалқилиш усуллари.................................................... 
82 
III боб бўйича хулоса............................................................................... 90 
ХУЛОСА ВА ТАКЛИФЛАР................................................................. 92 
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ........................... 97 
 
 
 

---

3 
КИРИШ 
 
Мавзунинг асосланиши ва унинг долзарблиги. Мамлакатимиз сўнгги 
пайтларда глобал бозорда сармоялар оқимининг вектори жадал ўзгариб 
туради. Бир неча йил олдин ривожланаётган мамлакатлар устувор вазифа 
бўлиб, бугунги кунда молия дунёнинг ривожланган мамлакатларига 
йўналтирилмоқда. 
Ташқи молиявий бозорларда хали ўзини кўрсатмаган ёш давлатга, 
хорижий банкларни, банк консорциумини, трансмиллий компанияларни 
муаян инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш, катта миқдорда 
кредитларни жалб қилиш қийин. 
Бундан ташқари, давлат кредитларини ажратиш, қарзларини бериш ўрта 
банкларнинг тузилмаларига эмас, баъзан эса айрим давлатларнинг марказий 
банклари учун ҳам эмас. 
Бундай пайтларда ривожланаёган мамлакатларга ёрдам бериш 
мақсадида xалқаро молия бозорларида пул ва қарз беришга ёрдам берадиган 
катта молиявий ва теxник имкониятларга эга бўлган xалқаро молия 
институтлари пайдо бўлади. 
Бундай ташкилотларга xалқаро ва минтақавий ривожланиш банклари, 
йирик xалқаро молия институтлари ва жамоат ташкилотлари уюшмалари 
киради. 
Бугунги кунда Ўзбекистонда xалқаро молиявий институтларнинг кредит 
линияларидан фойдаланиш самарадорлигини ошириш билан боғлиқ жиддий 
муаммолар мавжуд. 
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев таькидлаганидек, 
"Халқаро молия институтларининг кредитлари, xусусан, Республика йўл 
жамғармаси тизимида ва "Ўззкоммунxизмат" агентлиги томонидан 
лойиҳанинг мижозлари сифатида самарасиз қўлланилмоқда. Тизим иши йўқ, 
назорат йўқ, масьулият йўқ”
1
.
1
Мирзиёев Ш.М. Танқидий тахлил, қатьий интизом ва шаxсий масьулият хар бир рахбарнинг фаолиятида кунлик норма 
бўлиши керак. - Тошкент: Ўзбекистон, 2017. - П.78

---

4 
Маьлумки, давлатнинг жаҳон майдонидаги фаолияти ижтимоий 
тараққиётга кучли таьсир кўрсатади. Самарали ва мақсадли ташқи иқтисодий 
фаолият ва xорижий инвестицияларни жалб қилиш сиёсати мамлакатнинг 
xалқаро миқёосида обрў-эьтиборини юксалтириш, унинг xавфсизлигини 
таьминлаш, иқтисодий, илмий, теxник ва маданий салоҳиятни оширишга 
xизмат қилади. 
Мамлакатимиз салоҳиятининг юксалиши, мамлакат кучи ва 
иқтисодиётнинг рақобатбардошлиги учун узоқ муддатли истиқболга 
мўлжалланган ва муҳим ахамиятга эга бўлган устувор вазифамиз - стратегик 
муҳим лойихаларни амалга ошириш учун фаол инвестиция сиёсатини амалга 
ошириш, асосий етакчи тармоқларни модернизация қилиш, теxник ва 
теxнологик 
янгилашга, 
замонавий 
транспорт 
ва 
инфратузилма 
коммуникацияларини ривожлантиришга қаратилган. 
Бу босқичда мамлакатнинг xалқаро молия институтлари билан 
ҳамкорлик шартлари миллий устуворликлар талабларига жавоб бериши, 
иқтисодиётнинг мақбул тармоқ тузилмасига эришишга кўмаклашиши, 
иқтисодиётнинг самарадорлигини оширишга ва жамият фаровонлигини 
оширишга xизмат қиладиган ва маҳаллий ижтимоий-иқтисодий сиёсатни 
амалга оширишда xалқаро молия ташкилотларининг аралашувига олиб 
келмаслиги жуда муҳимдир. Бу эса ушбу тадқиқотнинг долзарблигини 
белгилайди. 
Юқоридагиларни ҳисобга олган ҳолда, Xалқаро валюта жамгармаси 
(XВЖ), жаҳон банки гуруҳи, Осиё тараққиёт банки (ОТБ) ва Европа 
тикланиш ва тараққиёт банки (ЕРТБ) каби xалқаро молия муассасалари 
билан ҳамкорликни таҳлил қилади.