Dislaliyani bartaraf etish metodikasi

FONEMATIK IDROKNI RIVOJANTIRISH

• 1.Nutqsiz tovushlarni bilish
• 2.bir xil tovush, so’z birikmasi va iboralarda ovozning balandligi, kuch, tembrini ajratish
• 3.Tovush tarkibi bo’yicha o’xshash so’zlarni ajratish
• 4.Bo’g’inlarda farqlash
• 5.Fonemalarda farqlash
• 6.Tovushlarni oddiy tahlil qilish malakalarini rivojlantirish

Artikulyatsion mashqlar o‘tkazish uchun kerakli bo‘lgan talablar:

• Talab qilingan vaziyatni egallay bilish, shu vaziyatda tura bilish (olish), shu vaziyatni sakrab turish, bir vaziyatdan ikkinchisiga o‘ta bilish.
• Artikulyatsion motorikani rivojlantiruvchi mashqlar tizimiga statik mashqlar kabi nutq harakatining dinamik koordinatsiyasini rivojlantirishga qaratilgan mashqlarni ham kirgizishi lozim.
• Lab va til harakat mashqlarini birga olib borish zarur, chunki bu organlar tovushlarni talaffuzida birgalikda ishtirok etishadi, bir-biriga moslashadi (bu ko‘rinishni koartikulyatsiya deyiladi).
• Bola toliqib qolmasligi uchun mashg‘ulotlar qisqa, lekin ko‘p marta o‘tkazilishi lozim. Orada boshqa ish turi bilan shug‘ullanish lozim.
• Kinestik sezgini, kinestik analiz va tasavvurni shakllantirishga katta e’tibor berish kerak.
• Harakatlarni o‘zlashtirish bilan birga, tovushlarni realizatsiya qilish uchun logoped boshqa tovushlarga kerak bo‘lgan harakatlar ustida ishlashga o‘tadi

«Belkurakcha»

• Til keng holda chiqarilib, bo‘shashtiriladi va pastki lab ustiga qo‘yiladi. Bunda til titramasligi kerak. Til shu holda 10 – 15 daqiqa ushlab turiladi

«Kosacha»

• Og‘iz keng ochiladi, til keng chiqarilib yuqoriga ko‘tariladi. Til yuqori tishlar tomon olib boriladi, lekin ularga tekkizilmaydi. SHu holda til 10 – 15 daqiqa ushlab turiladi

«Ninacha».

• Og‘iz ochiladi. Til oldinga tomon ingichka qilib chiqariladi. SHu holatda 15 daqiqa ushlab turiladi

«Tepacha»

• Og‘iz yarim ochiladi. Tilning orqa yonlari yuqori jag‘ tishlar bilan qisiladi. Tilning uchi pastki oldingi tishlarga tiraladi. Bu holat 15 daqiqa ushlab turiladi