Ozbekiston Respublikasi
Toshkent shahridagi
Fan va Texnologiyalar universiteti
Maktabgacha talim yonalishi
101-guruh talabasi
Ibragimova Umidaning
,,Diqqat turlari
mavzusida 2022-yil birinchi semestrda bajargan
REFERATI
Qabul qildi:
Toshkent-2022
Reja:
Diqqatning fiziologik asoslari va turlari
Diqqatning xususiyatlari
Diqqatning rivojlanishi
1.Diqqat inson hayotida katta ahamiyatga ega. Bu har qanday faoliyatni amalga oshirish uchun zarur shartdir. Bu bizning barcha aqliy jarayonlarimizni to'liq bajaradigan diqqat; faqat diqqat atrofimizdagi dunyoni idrok etishga imkon beradi. Ammo diqqat nafaqat muvaffaqiyatli faoliyat uchun shart emas. Shuningdek, u shaxsiyatning umumiy tarkibi, insonning ijtimoiy yo'nalishi haqida ko'p narsalarni aytishi mumkin. Diqqat muammosi an'anaviy ravishda ilmiy psixologiyaning eng muhim va murakkab muammolaridan biri hisoblanadi. Diqqat muammolarini o'rganishda turli xil psixologlar ishtirok etishdi, masalan, A.R.Luriya, S.L.Rubinshteyn, L.S. Vygotskiy, A. N. Leont'ev va boshqa ko'plab psixologlar. Ularning barchasi, shubhasiz, aqliy jarayon sifatida diqqatni o'rgatishga katta hissa qo'shgan. Diqqat deganda biz kerakli ma'lumotlarni tanlashning maqsadli jarayonini, saylovoldi dasturlarini ta'minlashni va ularning borishi ustidan doimiy nazoratni saqlashni tushunamiz. Bizning ongimizning selektiv jarayoni, xususan, hissiyotlarni idrok etishda ham, motor jarayonlarida ham, fikrlashda ham inson faoliyatining xususiyatini belgilaydi. Agar bunday selektivlik mavjud bo'lmagan bo'lsa, barcha kiruvchi tanlanmagan ma'lumotlar shunchalik tezlikda to'plandiki, biz ularni anglashga ulgurmaymiz. Binobarin, hech qanday aqliy faoliyat mumkin emas, psixologik jarayonlar o'z ma'nosini yo'qotadi. Shuning uchun diqqatni kontsentratsiya qilish uchun zarur bo'lgan jarayonlar va hodisalarni farqlash, diqqatning eng to'liq tarkibini tashkil etadigan sharoitlarni aqliy va psixologik faoliyat jarayoni sifatida ko'rib chiqish zarur. Shuning uchun, men ushbu mavzu psixologiya uchun dolzarb deb hisoblayman, chunki diqqatni to'liq kuch bilan ishlatish sharoitlarini to'liq tahlil qilish kerak. Yuqorida aytib o'tilganlardan biz maqsadni shakllantirishimiz mumkin, ya'ni e'tibor va xususiyatlarning asosiy turlarini o'rganish, ularning inson tomonidan axborotni qabul qilishiga ta'sirini aniqlash uchun.
Diqqat psixik faoliyatning yonaltirilishi va shaxs uchun malum ahamiyatga ega bolgan obekt ustida toplanishidan (beqaror yoki situatsiyali toplanishidan) iboratdir. Yonaltirilishi deganda psixik faoliyatning tanlovchanlik harakateri, obektning ixtiyoriy yoki beixtiyoriy tanlash tushuniladi. Masalan maktab oquvchisining biror boshqa narsaga chalgimasdan oquv materialining mazmuniga zehn quyib otirishida uning psixik faoliyatining yonalishi ifodalanadi.
Psixik faoliyatning yonalishi deganda, faqat ana shu faoliyatni tanlashgina tushunilib qolmay, balki ana shu tanlaganini saqlab qolish va qollab-quvvatlash ham tushuniladi.
Diqqat psixik faoliyatning yonaltirilishi bilan birga, uning tuplanishini ham taqozo qiladi. Psixik faoliyatning bir joyga toplanishi- -mazkur faoliyatga hech qanday aloqasi bolmagan hamma boshqa narsalardan, boshqa hamma faoliyatdan diqqatni chalgitish demakdir. Diqqatni bir joyga toplash deganda, mazkur faoliyatga butunlay berilish, unga ozmi-kopmi chuqur etibor berish tushuniladi. Masalan, murakkab va zarur oquv materialini oqish va tushunish diqqatni toplashsiz amalga oshmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |