Диплом лойихаси Kafedra mudiri: t f. n dosent. O. J. Jo’rayev Diplom loyihasi rahbari: t f. n dosent. S. S. Saidov Samarqand-2016

8 – Jadval
Suv bosim minorasi va toza suv havzalarining boshqaruvchi
hajmini aniqlash

Sutka soat-lari	Suv iste’-moli tarti-bi m^3	Suv uzatish tartibi m^3		Suvning kirishi, m^3		Suvning chikishi m^3		Koldik suv, m^3
		I – bosqich nasos stansiya	II - bosqich nasos stansiya	SMB ga	TSX ga	SMB dan	TSX dan	SMB da	TSX da
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
0-1.	0,83	4,17	1,38	0,55	2,79			3,91	11,16
1-2.	0,80	4,17	1,38	0,58	2,79			4,49	13,95
2-3.	0,80	4,17	1,38	0,55	2,79			5,04	16,74
3-4.	0,89	4,17	1,38	1,0	2,79			6,04	19,53
4-5.	1,40	4,17	1,38		2,79	0,91		5,13	22,32
5-6.	3,62	4,17	5,56	1,94			1,39	7,07	20,93
6-7.	4,81	4,17	5,56	0,76			1,39	7,83	19,54
7-8.	5,70	4,17	5,56			0,1	1,39	7,73	18,15
8-9.	5,38	4,17	5,56	0,18			1,39	7,91	16,76
9-10.	4,81	4,17	5,56	0,75			1,39	8,66	15,37
10-11.	4,95	4,17	5,56	0,61			1,39	9,72	13,98
11-12.	6,29	4,17	5,56			0,73	1,39	8,54	12,59
12-13.	7,16	4,17	5,56			1,16	1,39	7,38	11,2
13-14.	6,48	4,17	5,56			0,92	1,39	6,46	9,81
14-15.	5,26	4,17	5,56	0,28			1,39	6,74	8,42
15-16.	4,79	4,16	5,56	0,77			1,38	7,51	7,04
16-17.	4,30	4,16	5,56	1,31			1,38	8,82	5,66
17-18.	5,14	4,17	5,56	0,42			1,39	9,24	4,27
18-19.	6,84	4,16	5,56			1,28	1,38	7,96	2,88
19-20.	6,00	4,16	5,56			0,44	1,38	7,52	1,39
20-21.	5,68	4,17	5,56			0,12	1,39	0,00	0,00
21-22.	4,82	4,17	1,38	2,55	2,79			2,55	2,79
22-23.	2,04	4,17	1,38	0,72	2,79			3,27	5,58
23-24.	1,23	4,17	1,38	0,09	2,79			3,36	8,37
Jami	100,0	100,0

Jadvaldagi 2, 3, 4, 5, 6, 7 va 8 ustunidagi kiymatlar jamlanadi.
Amaldan markazdan qochma kuchlar asosida ishlovchi nasoslar tanlanganda uning o’z-o’zini boshqaruvchanlik xususiyatini hisobga olgan holda SBM ning boshqaruvchi xajmini , u tarmoq boshida joylashgan bo’lsa 10-15% ga va 30-40 % kontrhavza bo’lgan holda kamaytirishga ruxsat beriladi.
Suv bosim minorasining to’la hajmi quyidagi ifoda orqali aniqlanadi.


=72+12=84 m³ (7)

Bu yerda: - boshqaruv hajm; m³ =7407,91 ning 9,24 % =72,0 m³

- yong’inga qarshi 10 minutlik zaxira suv miqdori, l/s
= ; m³ (8)
Bu yerda: - tashqi yonginni o’chirish uchun sarflanadigan suv miqdori, l/sek.
Bu ko’rsatgich aholi soniga va binolarning kavatliligiga bog’lik holda QM va Q ning 2.11 va 2.14 bandlari ko’rsatgichlariga binoan qabul qilinadi.
Ichki yong’inni o’chirish uchun sarflanadigan suv 2,5 l/sek miqdorida qabul qilinib u ikki yong’in oqimdan iborat bo’ladi (2 x 2,5=5 l/sek).
Yuqoridagilarni hisobga olib,SBM ning to’la hajmi topilib 2-ilovadagi ko’rsatgichlar asosida suv bosim minorasining boshqa o’lchamlari tanlanadi.
Suv bosim minorasining to’liq hajmi taxminan 72,0 m³ deb olib uni minorasi nimadan tayyorlanganligini tanlab topamiz va jadval shakliga keltiramiz.

Suv bosim minorasi turi	Bak hajmi, m^3	Minora balandligi	Qayerda ishlab chiqilgan
Metall bakli G’isht yoki metall minorali	15...1500	9-42	SNIIEL

Toza suv havzasining to’la hajmi quydagicha aniqlanadi:

; m³

Bu yerda: - TSXning boshqaruvchi hajmi m³ Q_b= 7407,91*22,32=165,35 m³

- yong’inga qarshi saqlanadigan zaxira suv miqdori, m³ ;


= m³
Bu yerda: - bir vaqtda ro’y beradigan yonginlar chiqish extimoli soni.
Bu QM va Q ko’rsatmalarga asosan qabul qilinadi.
- eng katta uch soatdagi xo’jalik iste’moli uchun saqlanadigan zaxira suv miqdori, m³ (7 jadvaldan olinadi). =465,71+480,17+506,46=1452,34 m³
- suv ta’minoti tizimining o’ziga sarflanadigan suvning miqdori, maksimal sutkadagi suv miqdoridan 6 – 8 foiz hisobida qabul qilinadi.
=7407,91*6=444,50 m³
=7407,91*4,17=308,91 m³
Toza suv havzasining to’la hajmi quydagicha aniqlanadi:


= 165,35+324+1452,34+444,5-308,91=2077,18m³ ≈2000 m³
Toza suv havzasining 2000 m³ hajmidan kelib chiqib uning turini tanlaymiz. Toza suv havzasi yig’ma temir betondan tayyorlangan bo’lib to’g’ri to’rt burchak shaklida bo’yi 18 m eni 24 m va balandligi 4.8 metrni tashkel etadi.
QUVURLARNING MATERIALINI TANLASh.

Bosimli suv o’tkazuvchi quvurlar, magistral va tarqatuvchi tarmokdagi quvurlarning materiali ulardagi ichki bosimning qiymatiga, tuproq sharoitiga va ishonchlilik darajasini oshirish uchun quyilgan talablarni bajarilishiga bog’lik holda tanlanadi.

Quvurlar materialini tug’ri tanlashda QM vaQ ko’rsatmalari to’liq hisobga olinishi kerak. Loyihalashda biz po’lat quvurlardan foydalanamiz.
SUV TARMOG’INI GIDRAVLIK HISOBGA TAYYoRLASh.

Suv tarmog’i halqa tugunlar bilan chegaralangan qismlarga bo’linadi. Tugunlar, magistral quvrular qushilgan magistral tarmoq bilan bosimli suv o’tkazuvchi quvurlar ulangan joylarda, sanoat korxonalariga suv beriladigan va SBM joylashgan yerlarda quyiladi. Tugunlar orasidagi masofa 500-1500 m oralig’ida bo’lmog’i kerak. Suv tarmog’ining uzunligi 1500 metrdan oshganda bu qism masofalari bir-biriga teng ikki bo’lakka bo’linib hisoblanadigan yana bir tugun o’tkaziladi. Tarmoq qismlarga bo’lib chiqilgandan keyin tugunlar sonlar bilan belgilanib va ular orasidagi masofalar yozib chiqiladi. Har bir hosil bo’lgan halqada 4 tadan 6 tagacha tugun hosil bo’ladi.

Qo’rg’ondagi har bir tuman uchun alohida-alohida qismlardagi quvurlarning uzunliklari topiladi. Shuni hisobga olish kerakki, agar tarmoq ikki nohiya chegarasidan o’tgan bo’lsa, bu masofa har bir rayon uchun teng ikkiga bo’lib olinadi. Tarmoq uzunligiga nasos stansiyasidan tarmoqgacha bo’lgan bosimli suv o’tkazish quvuri, suv bosim minorasi quvuri va sanoat korxonalariga boradigan tarmoq uzunliklari hisobga olinmaydi.
Bundan tashqari, quvirlar daraxt, gulzorlar buylab, qurilish bo’lmagan, joylarda tabiiy va sun’iy to’siqlaridan olib utilganda ham uning uzunligi hisobga olinmaydi.
Qo’rg’on tarmoqlarning umumiy uzunligi har ikki tumandan o’tgan tarmoq uzunliklarining yigindisiga teng:


; (13)

Har bir tuman uchun alohida solishtirma suv sarflari ya’ni quvurlarning har bir o’lcham birligiga ketadigan suv miqdori topiladi:

= l/sek
(maksimal suv iste’moli soatida sug’orish va suv sepish ishlari olib borilmaydi).

Har bir tuman uchun alohida qismlardagi yo’lda sarflanadigan suv miqdorlari topiladi.