Diplom ishi Do'stobod qurilish kolleji 2010y

Metodlar(Funksiyalar) – obyektimiz nimalar qila olishini izohlaydi, masalan, inson haqida yozgan qoralamamizda insonni yura olishi va boshqa harakatlarini keltirganmiz. Aynan o’sha qila oladigan ishlarini metodlar orqali ifodalaymiz, masalan, quyida yur() metodi keltirilgan.
public class Inson{
public void yur(){
}
}
O’zgaruchilar – obyektlarimizni o’zgaruvchi sifatida ham qarashimiz va bunda uning qiymatlari o’zgarishi mumkin. Masalan, Inson klassimizda insonning yurish tezligi o’zgaradi bunda uning tezligi qandaydir sonlarda o’zgaradi masalan yur() metodidan yugur() metodiga o’tganda yoki to’xta() metodiga o’tganda uning tezligi o’zgaradi. Shu va shunga o’xshash obyektlar o’zgaruvchilar deb yuritiladi.
Konstantalar – qiymatlari bir marta qo’yilib qaytib o’zgarmaydigan obyektlar hisoblanadi. Masalan Inson husisiyatlarga ega bo’lgan Toshmat classida uning tug’ilgan yili o’zgarmaydi.
public class Toshmat{
int tezlik=0;
final int tugilganYili=1989; // final kalit //so’zi obyektning konstanta ekanligini bildiradi
public void yur(){
}
}
agarda biz tug’ilgan Yili ga yana boshqa qiymat bermoqchi bo’lsak dastur xatolik haqida xabar beradi, chunki u dastlab final kalit so’zi orqali e’lon qilingan.
Obyektga yo’naltirilgan dasturlash (OOP — Object-oriented programming) da, dasturlarimiz obyektlar va ular orasidagi bog’liqliklar asosida yaratiladi.
OYD da asosiy tushunchalar quyidagilar:
— Obyekt
— Class
— Vorislik (Inheritance)
— Polimorfizm (Polymorphism)
— Abstraktsiya (Abstraction)
— Inkapsulatsiya (Encapsulation)
Obyekt — huddi real hayotimizdagi obyektlar (stol, qalam, klaviatura …) kabi o’zining biror xususiyati va holatiga ega bo’lgan mantiqiy mavjudlik. OYD da obyektdagi ma’lumotlari uning xususiyatini, metodlar esa uning holatini ifodalaydi.