Dinlari tarixi

TASAVVUF VA TARIQATCHILIK  
O‘RTASIDAGI FARQ
Tariqatchilik  tarafdorlari  dunyoviy  ilmlarning  inson 
hayotida  shart  emasligi,  ayniqsa  qiz  bolalarning  ta’lim 
olishlariga  to‘sqinlik  qilish  kabi  hukumlar  chiqaradi-
lar.  Asrimizning  boshlarida  Farg‘ona  vodiysi,  ayniqsa, 
MA’LUMOT 
UCHUN
«Tariqatchilar» 
deganda tasav-
vufning faqat 
tashqi jihatlariga, 
turli zikr ma-
jlislariga asosiy 
e’tiborni qaratib, 
uning asosiy 
xususiyatlarini 
bilmasdan, pir 
xizmatini hayot-
dagi eng asosiy 
maqsad deb bilu-
vchi kishilar yoki 
jamoalar, guruhlar 
tushuniladi.

---

66
Qo‘qon va uning yon-atroflarida faoliyat yurituvchi ta-
riqatchilar  orasida  bir  qator  noan’anaviy  amallar  kuza-
tilgan: 
– tahajjud namozini o‘qish farz (yoki vojib), deb bi-
lish; 
– pirga qo‘l berganning oldingi gunohlari kechiriladi, 
qazo bo‘lgan (o‘qilmagan) namozlari zimmasidan soqit 
bo‘ladi, deb bilish; 
– tariqatchilardan boshqa kishilarning to‘y-marakala-
riga bormaslik; 
–  pirning  qo‘li  tekkan  suvni  tabarruk  deb  bilib 
iste’mol qilish;
–  pirning  uyi  tomonga  oyoq  uzatish  qiblaga  oyoq 
uzatishdek gunoh bo‘ladi, deb bilish;
– soqolsiz va sun’iy tishlar qo‘ydirgan imom-xatib va 
noiblariga iqtido qilmaslik;
– televizor ko‘rmaslik, radio eshitmaslik va b. 
Hozirda  o‘zlarini  tariqatchimiz  deb  da’vo  qilayot-
ganlar  avvalo  an’anaviy  tariqat  asoslarini  qo‘pol  tarz-
da  buzayotganlari,  qolaversa  shariat  ko‘rsatmalariga 
ham  amal  qilmayotganliklari  namoyon  bo‘lmoqda.  Ju-
mladan,  pirning  qo‘li  tekkan  suvni  tabarruk  deb  bili-
sh amali, birinchidan, odam yuvinganda suvga uning 
yuz-qo‘lidan  turli  zarali  mikroblar  tushishi  mumkin. 
Uni  ichishning  oqibati  og‘ir  kasallik  bilan  tugashiga 
sabab bo‘ladi. Ikkinchidan, Imom A’zam nazdida bu suv 
najosat bilan aralashgan hisoblanadi. Faqih olimlar uni 
ichish ni man etganlar.
Tasavvuf deganda, oila, tirikchilik, mas’uliyatni unu-
tib, tarkidunyo qilish tushunilmaydi.
Ba’zi kishilar tariqatga kirganlarini pesh qilib, tashqi 
qiyofa va marosimlarga katta ahamiyat beradilar, ammo 
oilalari, farzandlari oldidagi majburiyatlarini unutib 
qo‘yadilar.  Ular  oilasini  o‘zlaricha  «Allohga  tavakkal 
Shamga o‘xsha-
gin, toki ham-
maga ravshanlik 
bag‘ishlada, 
o‘zing esa qo-
rong‘uda bo‘l.