«динамика қаторлар. ИҚтисодий индекслар» мавзуида тақдимоти режа

• Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети География ва табиий ресурслар факультети география йўналиши 2-курс ўзбек гуруҳи талабалари учун “Иқтисодий ва ижтимоий статистика” фанидан
• «ДИНАМИКА ҚАТОРЛАР. ИҚТИСОДИЙ ИНДЕКСЛАР»
• мавзуида
• ТАҚДИМОТИ

РЕЖА:

• 1. Динамика қаторлари тўғрисида тушунча ва уларнинг турлари;
• 2. Динамика усулларини таҳлил қилиш усуллари;
• 3. Динамика қаторларида ўртачани ҳисоблашнинг ўзига хос хусусиятлари;
• 4. Иқтисодий индексларнинг моҳияти ва вазифалари;
• 5. Индивидуал ва агрегат индекслар;
• 6. Ҳудудий (минтақавий) индекслар.

• Мутлоқ ва нисбий рақамлар ҳам ўз мавридида қўлланиши лозим. Кўрилаётган объект миқдоран кам бўлса мутлоқ, агар у кўп бўлса, нисбий кўрсаткич ишлатилиши маъқул. Масалан, ташкилот аъзолари атиги 9 киши, шундан мажлисда 6 киши қатнашди. Бу ҳолда вазиятни юқоридаги рақамларнинг ўзи қулай ифодалайди. Агар уларнинг ўрнига “мажлисга ташкилот аъзоларидан 66,7 фоиз киши келишди”, деб айтиш ўринсиз бўлса керак. Бу мисолимизда вазиятни мутлоқ рақамда ёки бўлмаса улуш (ҳисса) кўринишида изоҳлаган ҳам қулайроқ, яъни “мажлисда ходимларнинг 2/3 қисми қатнашди” дейилса, тушунарлироқ бўлади. Бироқ бундай қисм шаклидаги маълумотлар ҳам асосан рақам миқдори кўп ва саноқсиз, таҳлил этилаётган ҳодиса мураккаб ва тартибсиз бўлган ҳолатларда ишлатилса, янада тўғрироқ бўлади. Бошқа бир мисол: 1989 йил Бутуниттифоқ аҳоли рўйхати маълумотларга кўра, Ўзбекистонда 19 850 077 киши қайд этилган. Шундан 14142475 киши ўзбеклардан иборат. Ўйлаймизки, бундай қўпол, эслаб қолиш учун ноқулай бўлган йирик рақамлар яхлитланса ёки улар ўрнига ушбу ҳолат нисбий кўрсаткичда ифодаланса, мақсадга мувофик бўлади. Жумладан, республика жами аҳолисининг 71,4 фоизи ўзбеклардан иборат, дейилса вазият осон ва аниқ қабул қилинади.

• Динамика қаторлари тўғрисида тушунча ва уларнинг турлари

• ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАХМАТ!