Dilorom qosimova menejment nazariyasi

t a m o y i l i .
 
B o zo r  iq tiso d iy o ti  s h a ro itid a   m e n e jm e n tn in g   u ch   shakli 
m avjud:  x u su siy ,  ja m o a ,  d avlat  b o sh q aru v i.  M e n e jm e n tn in g   x u su siy  
shak lid a  m u lk d o r  y ak k a   o ‘zi  q aro r  qabul  qiladi  va  b u tu n   ish  u c h u n  
ja v o b g a r  b o ia d i.  M e n e jm e n t  x u su siy   sh a k lin in g   ijobiy  tom oni  m ulk 
eg asi  ish lar  borishini  o ‘zi  t o ‘liq  n a z o ra t  qilish  im k o n iy atig a  egaligi, 
k a m ch ilig i  esa,  s a rm o y a n in g   u n c h a   k a tta   b o 'lm a slig i  va  bir  kishi 
m e n e jm e n tn in g   tu rli  vazifalarini  b a ja rish g a   m ajb u rlig id ir.  M u lk d o r 
m e n e jm e n tn in g   b a rc h a   v azifalarin i  a m a lg a   o shiradi:  re ja la s h tiris h , 
tash k il  etish ,  ra g 'b a tia n tiris h ,  y o 'q o tish ,  z a ra r  va  b o sh q alarg a  shax- 
san   ja v o b g a r  b o ia d i.  Kuchli  raq o b at  sh aro itid a  m u lk d o r  sinm asligi 
u c h u n   doim o  o 'z   b ilim larin i  k o 'p a y tirib ,  m e n e jm e n t  u su lla rin i  t a ­
kom illashtirib,  y a ’ni  ish c h ila rg a  t a ’sir  etish   y o lla rin i  bozorda  m avjud 
h o la tg a   m o s  rav ish d a  o 'z g a rtirib   borishi  kerak.
M e n e jm e n tn in g   ja m o a   sh a k lid a  ikki  yoki  u n d a n   k o ‘p  jism o n iy  
va  y u rid ik   sh a x s la r  m e n e jm e n t  q aro rlarin i  b irg a lik d a   q ab u l  qiladi- 
iar  va  k o rx o n a  yoki  a k siy a d o rla r  ja m iy a ti  faoliyati  u c h u n   ja v o b g a r 
b o 'lad ilar.  S h e rik c h ilik   n is b a ta n   m alak ali  b o s h q a ru v   q a ro rla rin i  qabul 
q ilish g a ,  m e n e jm e n tn in g   x u s u s iy   sh a k li  e sa   k a m c h ilik la rin i  bar-
65

---

ta ra f  e tis h g a   im kon  y a ra ta d i.  M e n e jm e n t  ja m o a   sh a k lin in g   afzalligi 
s h e rik la rn in g   a k s iy a   s o tis h   y o ‘li  b ilan   q o ‘s h im c h a   s a rm o y a   ja lb  
qilish  im k o n iy a tig a   e g a  b o 'lish id ad ir.  M e n e jm e n tn in g   jam o a   shakli 
d ire k to rla r  k e n g a sh i  to m o n id a n   am a lg a   oshirilib,  u   aso siy   m e n e j­
m e n t  siy o satin i  va  m e n e jm e n tn in g   m aju d   v a z ty a tg a   m o s  iqtisodiy, 
tash k iliy -b o sh q aru v c h ilik ,  ijtim oiy-psixologik,  h u q u q iy   u su llarin i  tan- 
lay d ila r.  M e n e jm e n t  ja m o a   s h a k lin in g   a s o s iy   k a m c h ilig i  b a rc h a  
sh e rik la r  -   ak siy a  egalari  b o sh q a ru v d a   v a  k o rx o n a   faoliyatini  na- 
z o ra t  qilishda  q a tn a s h a   olm aydi.  U n in g   y a n a   bir  k am chiligi  -   kor- 
p o ra tsiy a ,  ak siy ad o rlik   ja m iy a ti  yoki  k o rx o n a  ak siy a d o rla rid a n   «ikki 
yoqlam a»  soliq  olinishidir,  c h u n k i  k o rx o n a  foydadan,  a k siy a d o rla r 
esa   q o 'sh im c h a   ra v ish d a   d iv id e n td a n   soliq  to 'lay d ilar.
D a v la t  b o s h q a ru v   sh ak li  d a v la t  yoki  m a h a lliy   m u lk   b o 'lg a n  
k o rx o n alard a  a m a lg a   oshiriladi.  D a v la t  bu  k o rx o n alar  faoliyati  u c h u n  
to 'liq   jav o b   beradi.