Dilorom qosimova menejment nazariyasi

M od ella rn in g   turi. 
Z am onaviy  tashkilotlar  tom onidan  keng 
qo'llanilayotgan  modellar va  ular  yordamida  hal  etilishi  kerak  bo'lgan 
vazifalarni  ko'rib  chiqishdan  oldin  m odellarning  uch  xilini  qisqacha 
t a ’riflab  berish  zarur.  G ap  fizik,  analogik  va  m atem atik   modellar 
haqida  ketyapti.
Fizik  model. 
Fizik  model  obyekt  yoki  tizimni  kattalashtirilgan 
yoki  kichiklashtirilgan  tavsifi  yordamida  o'rganib  chiqiladigan  narsani 
ifoda  etadi.  S hen n o n n in g   t a ’kidlashicha:  «Fizik  (b a ’zan  «portretli» 
deb  ataJadigan)  m odelning  o'z iga  xos  xususiyati  shundan  iborat- 
ki,  u  m a ’lum  m a ’noda  m odellashtirilayotgan  butunlik kabi  ko'rinadi».
Fizik  modellar  misollari  -   zavod  chizm asining  nusxasi,  uning 
faktik  kichiklashtirilgan  modeli,  loyihachining  m a ’lum  bir  massh- 
tabda  kichiklashtirilgan  chizmasi.  Bunday  fizik  model  vizual  qabul 
qilishni  soddalashtiradi  va  m uayyan  bir  uskuna  uning  uchun  ajra- 
tilgan  joyda  fizik  jihatdan  joylasha  olishini  aniqlashga  va  bog'liq 
m uam m olarni,  masalan,  odamlar  va  m ateriallar  harakatini  tezlash- 
tiradigan  eshiklar  joylashishini  hal  etishga  yordam   beradi.  Avto- 
mobil  va  aviatsion  korxonalar  har  doim  aerodinamik  qarshilik  kabi 
m a ’lum  bir  xususiyatlarni  tekshirish  uchun  yangi  tran sp o rt  vosi- 
talarining  kichiklashtirilgan  fizik  nusxalarini  tayyorlashadi.  Model 
aniq  n u s x a   bo'lib,  o 'z in i   ishlab  c h i q i l a y o t g a n   a v to m o b il  yoki 
sam olyotga  analogik  holda  tutishi  kerak,  lekin  bunda  u  ancha  kam 
q iy m a tg a   ega  bo'ladi.  S h u n d a y   ta rz d a   quruvchi  kom paniya  har 
doim  ishlab  chiqarish,  m a ’muriy  binolar  yoki  omborxona  qurilishini 
boshlashdan  avval  ularning  kichraytirilgan  modelini  quradi.