Dilnavoz Yusupova

«Tangri inoyati bilan Farg‘ona viloyatida 12 yoshda 
podshoh bo‘lgani» 
haqida xabar beradi va Farg‗ona viloyati bilan tanishtiradi. So‗ng voqea 
tafsilotiga, tog‗asi va amakisi Andijonga qo‗shin tortib kelgani va otasining tasodif bilan 
fojiona halok bo‗lgani voqealariga to‗xtab, uning bosh ishtirokchilari, birinchi navbatda, 
otasi Umarshayx haqida ma‘lumot beradi. Chunonchi, uning tug‗ilgan yili, nasl-nasabi, 
shakl-u shamoyili, xulq-atvori, yurishlari, viloyati, avlodi, xotinlari, umarosi haqida 
to‗xtaladi. So‗ng voqeaning ikkinchi ishtirokchisi – shu 1494-yildagi urushdan qaytishda 
yo‗lda – O‗ratepada kasallanib vafot etgan amakisi Sulton Ahmad haqida xuddi o‗sha 
tarzda ma‘lumot keltiradi. 

---

259 
Shunday qilib, kitobda Husayn Boyqaro, Shayboniyxon, Badiuzzamon, Muzaffar 
mirzo, Umarshayx, Sulton Ahmad, Sulton Mahmud kabi o‗nlab taxt egalari, Alisher 
Navoiy, Muhammad Solih, Kamoliddin Binoiy, Behzod, Mirak Naqqosh, Husayn Udiy 
singari adabiyot va san‘at arboblari haqida qimmatli ma‘lumotlar keltirilgan. 
«Boburnoma» XVI asrdayoq turli Sharq tillariga tarjima qilina boshlagan. Jumladan, 
1586-yili fors tiliga o‗girilgan. XVIII asr boshlarida Yevropaga kirib borgan. 1705-yili 
Vitsen kitobni golland tiliga tarjima qilib, Amsterdamda nashr ettiradi. 1826-yili J.Leyden va 
V.Erskin uning inglizcha tarjimasini, 1871-yili Pave de Kurteyl fransuzcha tarjimasini 
amalga oshiradilar. Asar XX asrda Rashid Rahmati Orat tomonidan turk tiliga, Mixail Salye 
tomonidan rus tiliga tarjima qilinadi. 1826 – 1985-yillar davomida «Boburnoma» 4 marta 
ingliz, 3 marta fransuz, 1 marta nemis tiliga o‗girilib nashr qilinadi. Unga asoslanib 
Boburning hayoti va ijodini yorituvchi ko‗plab badiiy asarlar, xususan, fransiyalik Flora 
Anna Stilning «Boburxon», Fernard Grenardning «Bobur», amerikalik Harold Lembning 
«Bobur – yo‗lbars» romanlari, Vamber Gaskonining «Bobur va uning avlodlari yoki Buyuk 
mo‗g‗ullar» roman-esselari yaratiladi. Hindistonlik Muni La‘l Bobur va boburiylar haqida 6 
ta roman yozgan.