Diktantlar

8-klass ushın diktant tekstleri


Tekseriw diktantı

Tek hawa rayınıń buzılısatuǵın sılayı bar. Irilep qar taslap tur. Qardıń túyirleri úyirilip áynekke soqlıǵıp, geyde ısıldap ketedi. Áynekke qıraw túrip, klass ishi gúńgirt tarta basladı. Áynektiń shet-shebirine basılǵan zamazka suwıq penen kópship, tekshesiniń sıya tógilgen jerleri daǵallanıp qalıptı. Áynektiń sańlaǵınan kirgen suwıq samal tınbay esitilip, Sultamurattıń oń jaqtaǵı búyiri táwir-aq tońa basladı.Qattı suwıq baslanǵanǵa deyin, bul jerde burın Mırzagúl otıratuǵın edi. Onı bolsa aparıp Sultamurattıń ornına otırǵızdı. Bul jer áynektiń tusındaǵıday bolıp húwlemeydi. Biraq Mırzagúldi basqa jerge kóshirmey-aq usı partaǵa otırǵıza bergende de bolatuǵın edi. Sonda da, bári bir, Sultamurat suwıq samal húwlegen jaǵında ózi otırar edi dá.

Tısqarıdan ala burqan bolıp, qar burqasınlap jawıp tur. Aspan ashıq. Bultsız kúni klasta otırıp qaraǵanıńızda, tawlar kóz aldıńa kelip, ayqınlanıp turatuǵın edi. Mektep ózide bálent jerge salınǵanlıqtan, awıl páste qalıp qoyǵan. Sonlıqtan da mektepte otırıp qarasań qır dógerek átirap jaqsı kórinedi. (140 sóz) (Sh. Atamuratova)


Ádeplilik-aǵla pazıylet
Kóshirip jazıw diktantı

Hákim Ulıqpan álpayımlıqta jeti qásiet bar dep kórsetken. Olar ziynetke miyasar bolıw, saltanatsız mártebe, miynetsiz ibadat, diywalsız qorǵan, keshirim sorawdan qutılıw, perishtedey tazalıq, ayıplardan qutılmaq dep esaplaydı. Demek insan haq kewil hám álpayım bolıw arqalı húrmetke erisip, heshqanday saltanatsız-aq mártebege ie bolatuǵının, heshkimdi zorlamasa da sizdi sıylap qásterlewge miyasar etetugının názerde tutqan.

Xalqımızda “Ádep-insan bezegi” degen danalıq gáp bar. Ádep-ikramlıq tárbiyasına ata-babalarımız erte dáwirlerden baslap-aq ayırıqsha itibar menen qaraǵan.
Sebebi, ádeplilik-ullılıq nárwanı. Bul nárwan arqalı insan óz maqset-mánziline jetiwi múmkin. Adamda ilim hám aqıl bolsa, ádep te bolıwı dárkar. Aqıl ústine ádep qosılsa, nur ústine nur boladı. Ullılıqqa aqıl hám ádep arqalı erisiledi. Baylıq qádiri saqawat penen, kúsh qádiri batırlıq penen iske asqanınday, aqıl qádiri ádeplilik penen júzege shıǵadı. Insan qanshelli bay, aqıllı, ilimli, kúshli bolıwına qaramastan, ádep-ikramlı bolsa eń aǵla insanıylıq pazıyletler, kishipeyillik, álpayımlıq, sıylasıq, shiyrin sózlik sıyaqlı belgilerdi óz ishine qamtıydı. (140 sóz)