Diffuziya va passiv transport

Tashuvchi oqsillar

Yengillashgan transportda ishtirok etuvchi transmembrana oqsillarining yana bir sinfi tashuvchi oqsillardir. Tashuvchi oqsillar nishon molekulani membrananing bir tomonidan ikkinchi tomoniga oʻtkazish uchun oʻz shaklini oʻzgartirishi mumkin.

Tashuvchi oqsilning olib oʻtilishi kerak boʻlgan molekulaga shaklini oʻzgartirib birikishi va membrananing narigi tomoniga ushbu moddani olib oʻtib, uni oʻzidan ajratishi koʻrsatilgan rasm.
_Manba: Maria Ruiz Villarealning (ommaviy domen) “Scheme facilitated diffusion in cell membrane” (Hujayra membranasidagi yengillashgan diffuziya sxemasi) nomli grafik materiali oʻzgartirib olindi._
Membranadagi kanal hosil qiluvchi oqsillar kabi, tashuvchi oqsillar ham bir yoki bir nechta molekulalarga nisbatan tanlovchan boʻladi. Nishon molekulaga bogʻlanishga javoban bu oqsillar oʻz shaklini oʻzgartiradi, shaklni oʻzgartirib, harakatlanish natijasida molekulani membrananing qarama-qarshi tomoniga olib oʻtadi. Yengillashgan diffuziyada ishtirok etadigan tashuvchi oqsillar gidrofil molekulalarning shunchaki mavjud konsentratsiya gradiyenti boʻyicha oʻtishiga yoʻl yaratadi, xolos.
Kanal hosil qiluvchi va tashuvchi oqsillar materiallarni turli xil tezlikda tashiydi. Umuman olganda, kanal hosil qiluvchi oqsillar tashuvchi oqsillarga qaraganda molekulalarni tezroq tashiydi. Buning sababi kanal hosil qiluvchi oqsillar oddiy tunnellarga oʻxshaydi; tashuvchi oqsillardan farqli oʻlaroq, ular molekulani harakatga keltirganda har safar shaklini oʻzgartirishi va “qayta tiklanishi” shart emas. Odatiy kanal hosil qiluvchi oqsillar sekundiga oʻn millionlab, tashuvchi oqsillar esa sekundiga ming yoki shunga yaqin molekulalar tarqalishini yengillashtirishi mumkin