Dielektriklarning qutblanishi Mavzusidagi taqdimot

Dielektriklarning qutblanishi

Mavzusidagi taqdimot

Maqsudbek Davlatov

Reja:

1. Dielektriklar nima?

2. Dielektriklar va ularning qutblanishining turlari?

3.Dielektrik kirituvchanlik va singdiruvchanlik.

Dielektriklar

• Ba’zi jismlarda bo’lgan zaryadlar orasidagi masofa atom yoki molekula o’lchami tartibida 10-10m yoki yana ham kichik bo’lsa, ular orasidagi elektr maydon kuchlanganligi katta bo’ladi. Shunday tuzilishdagi qattiq jismlarning ba’zilarida kristall tuginiga bog’lanmagan erkin elektronlar uchraydi, bular metall ichida ixtiyoriy hamma tomonga erkin harakat qila oladilar, bunday materiallarga o’tkazgichlar deyiladi.
• Bulardan tashqari shunday qattiq materiallar borki, ularda erkin elektronlar yo’q.

Ulardan o’tgan toklarning mavjud o’lchov asboblari orqali kuzata olmaymiz. Bunday o’zidan elektronni o’tkazmaydigan yoki yomon o’tkazadigan materiallar dielektrik (izolyator) lar deyiladi. Bularga tashqi elektr maydon bilan ta’sir etsak ham undagi elektronlar o’z o’rinlarida tebranib, elektr o’tkazuvchanlik ro’y beradi. Metallarga nisbatan dielektriklardagi elektr o’tkazuvchanlik 1020marta kam bo’ladi, absalyut dielektrik yo’q. Havo, sof suv, suyiltirilgan ko’pchilik gazlar, suyuq havo, olmos, kvarts, oltingugurt, shisha, rezina, ipak va h. k. dielektriklar hisoblanadi.

Ulardan o’tgan toklarning mavjud o’lchov asboblari orqali kuzata olmaymiz. Bunday o’zidan elektronni o’tkazmaydigan yoki yomon o’tkazadigan materiallar dielektrik (izolyator) lar deyiladi. Bularga tashqi elektr maydon bilan ta’sir etsak ham undagi elektronlar o’z o’rinlarida tebranib, elektr o’tkazuvchanlik ro’y beradi. Metallarga nisbatan dielektriklardagi elektr o’tkazuvchanlik 1020marta kam bo’ladi, absalyut dielektrik yo’q. Havo, sof suv, suyiltirilgan ko’pchilik gazlar, suyuq havo, olmos, kvarts, oltingugurt, shisha, rezina, ipak va h. k. dielektriklar hisoblanadi.

Dielektriklarning turlari

Dielektriklarning turlari

Dielektriklar 3 ta turga bo’linadi.

1.Musbat zaryadli og’irlik markazi manfiy zaryadlar og’irlik markazi bilan ustma-ust tushadigan molekulalardan iborat “qutbsiz” dielektriklar:

2. Musbat zaryadlar og’irlik markazi manfiy zaryadlarning og’irlik markazi bilan ustma-ust tushmaydigan molekulalardan iborat “qutbli” dielektriklar.

3.Molekulalari “ion” bog’lanishli bo’lgan dielektriklar.

Dielektriklarning qutblanishi turlari

Dielektriklarni elektr maydiniga joylashtirsak dipollarning maydon bo’ylab joylashishi dielektriklarning qutblanishi” deyiladi.

Ularning qo’yidagi turlari mavjud”

1.Qutbsiz dielektriklarning qutblanishi “elektronli qutblanish”deyiladi.

2.Qutbli dielektriklarning qutblanishi “dipolli qutblanish” deyiladi.

3.Ion bog’lanishga ega bo’lgan dielektriklarning qutblanishi “ionli qutblanish” deyiladi.

1-rasm. Tashqi elektrostatik maydon ta’sirida qutbsiz molekulaning dipol momentiga ega bo‘lishi

1-rasm. Tashqi elektrostatik maydon ta’sirida qutbsiz molekulaning dipol momentiga ega bo‘lishi

2-rasm .Qutbli dielektriklarning qutblanishi.

Qutblanganlik

• Hajm birligidagi elektr momentiga “Qutblanganlik “ deyiladi.
• Tashqi elektr mayon kuchlanganligi dielertrik ichidagi elektr maydondan necha marta farq qilishini ifodalovchi kattalik muhitning dielektrik “sindiruvchanligi” deyiladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN

RAHMAT