Di-11-20 guruh talabasining

JAVONLAR KITOBLAR TURI

Download 1,5 Mb. bet 4/4 Sana 03.03.2022 Hajmi 1,5 Mb. #481638

Bog'liq
1 LAB (2)

Bu sahifa navigatsiya:

• Mavzu: SQL tili yordamida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish. Ishdan maqsad
• CREATE TABLE `Mahsulotlar` ( `ID` INT(7) NOT NULL AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY, Mahsulot_t_id` INT(7) NOT NULL, `Mahsulot nomi` VARCHAR(25)
• ALTER TABLE mahsulotlar RENAME TO products; Natija va uning SQL so’rovlar oynasidagi so’rovi quyidagicha bo’ladi: ALTER
• ALTER TABLE products ADD COLUMN shtrix_kodi varchar(10);
• ALTER TABLE products DROP COLUMN shtrix_kodi;

JAVONLAR
KITOBLAR TURI
1	1	SARGUZASHT KITOBLAR
2	2	DETEKTIV KITOBLAR
3	2	BADIIY KITOBLAR
4	2	ROMANTIK KITOBLAR
5	4	SIYOSIY KITOBLAR

Bu ob`yekt “rasta_id” atributi orqali rastalar ob`yektiga bog`lanadi va boshqa bir ob`yektga “ID” atributi orqali bog`lanishi mumkin.
Mahsulotlar jadvali

ID	Mahsulot_t_id	Kitob		Mahsulot
		Nomi		narxi(so`m)
1	2	Oq kema		15 000
2	2	Odam bo’lish qiyin		10 000
3	2	Kecha va Kunduz		20 000
4	8	Kunda		50 000
5	6	Asrga tatigulik kun		15 000
6	6	Qutlug' qon		15 000
7	4	O'tgan kunlar		20 000
8	7	Sohibqiron		10 000

Bu ob`yekt “Mahsulot_t_id” atributi orqali mahsulot turi ob`yektiga bog`lanadi va boshqa bir ob`yektga “ID” atributi orqali bog`lanishi mumkin

Mavzu: SQL tili yordamida jadvallar yaratish, o’zgartirish va o’chirish.
Ishdan maqsad: predmet soha ma`lumotlar bazasini so`rovlar orqali o’zgartirish va o’chirish jarayonlarni bajarishni o`rganish, hamda ko`nikmaga ega bo`lish.
Masalani qo`yilishi: Predmet soha ma`lumotlar bazasini SQL so`rovlari orqali yaratish. Mavjud ob`yektning nomiga o’zgartirish kiritishni va yaratilgan bazani o’chirishni so`rovlar orqali amalga oshirish.
Uslubiy ko`rsatmalar: SQLda so'rovlar orqali ma'lumotlar omborini ixtiyoriy nom bilan yaratish, agarda unda kamchiliklar mavjud bo’lsa o’zgartirish yoki tamomila o’zgartirish shart bo’lsa o'chirish mumkin. Bularning barisi quyidagi komandalar orqali amalga oshiriladi:
SQL ning boshqa komandalari ma'lumotlar omborini strukturasini tashkil qilishda ishlatiladi, ya'ni ular ma'lumotlar bilan ishlamaydi.

• 
  CREATE : ma'umotlar ombori, jadval yoki indeks yaratadi;
  

• 
  ALTER : jadval strukturasini o'zgartiradi;
  

• 
  DROP : ma'lumotlar omborini yoki jadvalni o'chiradi.
  

• 
  CREATE TABLE : ma’lumotlar bazasida javdal yaratish;
  
• 
  DROP TABLE : ma’lumotlar bazasining ayrim bir jadvalini yoki jadvallarni o’chirish;
  
• 
  ALTER TABLE : ma’lumotlar bazasida mavjud bo’lgan jadval nomlarini o’zgartirish;
  

CREATE TABLE `Mahsulotlar` (
`ID` INT(7) NOT NULL AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
Mahsulot_t_id` INT(7) NOT NULL,
`Mahsulot nomi` VARCHAR(25),
`Ombordagi miqdori` VARCHAR(12) DEFAULT NULL, `Saqlash muddati` VARCHAR(12) NOT NULL, `Mahsulot narxi` INT(6) NOT NULL);

Yuqoridagi misolda “Mahsulotlar” nomli ob`yekt yaratiladi. Unda barcha ustunlar keltirilgan va ularda yacheykalar bo`sh qolish yoki qolmasligi NOT NULL va DEFAULT NULL orqali belgilangan. Qaysiki NOT NULL bo`lgan atribut har bir yacheykasi ma`lumot bilan to`ldirilishi shart. Agar DEFAULT NULL bo`lsa atribut yacheykasi bo`sh qoldirilishi ham mumkin.

Endi esa ushbu “mahsulotlar” deb atalgan jadvalimizning nomini inglizcha “products” nomi bilan o’zgartiraylik. Uning uchun quyidagicha SQL so’rovlarini yozishimiz kerak:

ALTER TABLE mahsulotlar RENAME TO products;
Natija va uning SQL so’rovlar oynasidagi so’rovi quyidagicha bo’ladi:


ALTER hodisasidan yana boshqa maqsadlarda ham foydalanish mumkin. Masalan, products jadvalining joriy holatida 6ta ustun mavjud edi. Unga yana bir ustun nomi “shtrix_kodi” ni qo’shaylik. Uning uchun quyidagicha SQL so’rovi yoziladi:
ALTER TABLE products ADD COLUMN shtrix_kodi varchar(10);
So’rvoning natijasi quyidagicha bo’ladi:

Yuqoridagidan aniq bo’ldiki bizning joriy holatdagi jadvalimizda endi 7ta maydon nomi keltirilgan ekan. Demak, so’rovimiz natija berdi.

Endi uni o’chirish haqida o’ylab ko’radigan bo’lsak, keling, yaxshisi biz yuqorida qo’shgan maydon nomini o’chirib ko’raylik. Uning uchun esa SQL so’rovlar oynasiga quyidagicha so’rov yozishimiz zarur bo’ladi:
ALTER TABLE products DROP COLUMN shtrix_kodi;
Natija esa quyidagi oynadan ma’lum bo’lgan:

E’tibor qaratadigan bo’lsak, bizga so’rovni faollishtirganimizdan so’ng ogohlantiruvchi oyna shakllanadi. Nimaga? degan savol paydo bo’lishi aniq, chunki har bir narsani saqlashdan ko’ra uni o’chirib yuborish osonroqdir. Aynan, biz o’chirib yuborgan maydonimizda ko’plab ma’lumotlar saqlangan bo’lsihi mumkin. Bu so’rov orqali esa barcha shu maydondagi qimmatli ma’lumotlarni ham o’chirib yuborishimiz ehtimoldan holi emas. Shu sababli ham qilayotgan bu amalizda hushyor tortish uchun ham ushbu darchadan birini tanlashamiz zarur. Biz esa undan OK tugmasini bosamiz va natijani quyidagi oynadan ko’ramiz:

Demak, aynan biz o’chirib yubormoqchi bo’lgan maydon nomi ma’lumotlar bazasidan o’chirib yuborilgan ekan. Huddi shu ketma-ketlikda qolgan bizga noqulayliklar tug’duradigan maydon nom(atribut) larni o’chirib tashlashamiz mumkin ekan.
Shu o’rinda jadvallarni ham ma’lumotlar bazasidan o’chirib tashlashimiz mumkin, chunki, ma’lumotlar bazasi bu bir necha jadvallardan va qo’shimcha hodisalardan tuzilgan bo’lishi mumkin. Yaxshisi, uni ham so’rovlar oynasida natija olib tushunib ko’raylikchi. Demak, uning uchun 1-bo’lib SQL so’rovlar oynasiga o’tib quyidagi so’rovlarni yozaylik:
DROP TABLE products;
Natija esa quyidagicha bo’ladi:E’tiborli jihati shundaki, barcha o’chirib yuborilmoqchi bo’lgan va asosiy hodisaga ega bo’lgan elementlar oldidan ogohlantirish oynasi chiqariladi. Oyna tasdiqlan­gan­dan so’ng esa ko’zlangan maqsadga erishiladi. Demak, biz ogohlantiruvchi oyna­dan OK tugmasini bosamiz va jadvalning o’chirilganligiga guvoh bo’lamiz:
Eslagan bo’lsak, ma’lumotlar bazasida so’rov shakllanmasdan oldin 2ta jadval mavjud edi. Lekin so’rov faollashgandan so’ng ularning soni 1ta ga qisqardi.




Ushbu rasmda malumotning atributi uzgartirish ishlari olib borilgan

Download 1,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: