“Devoni lug’otit turk” asari orqali bizgacha yetib kelgan badiiyat namunalari. Bajardi: Polvonnazarova Mashhura Qabul qildi: dots. Matkarimova Salomat

Kelsa qali yarlig‘ bo‘lib yunchig‘ uma,
Keldur anuq bo‘lmish ashig‘ tutma uma.

Mahmud Koshg‘ariy, asarida ko‘pgina o‘rinlarda mehmonni ulug‘lash, uning hurmatini joyiga qo‘yishga chaqiradi. Haqiqatan ham, mehmon otangdek ulug‘, deydi donishmand xalqimiz. Yuqoridagi misrada ham quyidagicha ma’no ifodalangan:

Bechora, ojiz,g‘arib mehmon kelsa, hozir bo‘lgan(o‘zingda bo‘lgan ) narsani mehmonga tezlik bilan taqdim qil, kechiktirib, beparvolik qilib , mehmonga malol keltirma.
Qo‘shni-qo‘num ag‘ishqa,
Qilg‘il anar ag‘irliq.
Artut alib anung‘il
Ezgu tavar og‘urluq.

“Devoni lug‘otit turk” asarida qo‘ni-qo‘shnichilik, yaqinlarga mehr-muhabbatli bo‘lishga undovchi she’rlar ham uchraydi. Yuqoridagi baytda shunday ma’no ifodalangan:

Qo‘ni-qo‘shnilaringga yaxshilik qil, ularni hurmatla.Ulardan biror sovg‘a olsang, undan yaxshiroq mukofot hozirla.

Erdam tila o‘granin bo‘lma ko‘vaz,
Erdamsizin o‘kunsa enmago‘za anar.

Ilmli-ma’rifatli bo‘lishga undash Mahmud Koshg‘ariy ijodida yetakchi mavzulardan biri sanaladi. U kishilarni bilimli bo‘lishga, ilm olishdan aslo to‘xtamaslikka undaydi.

Ilm, hikmat o‘rgan, o‘rganishda havoyilik qilma, hech narsa o‘rganmasdan o‘zini bilimdon ko‘rsatib maqtangan kishi, imtihon vaqtida uyaladi, achinadi.

Qolsa qali og‘rayin,
Bergil taqi azuqluq
Qarg‘ish qilur umalar
Yunchig‘ ko‘rub qonuqluq.

Qo‘noq senga so‘ranib kelsa, oziq-ovqat berib kut, agar mehmondo‘stlik yomon bo‘lsa, mehmon qarg‘aydi. Mahmud Koshg‘ariy, asarida ko‘pgina o‘rinlarda mehmonni ulug‘lash, uning hurmatini joyiga qo‘yishga chaqiradi. Haqiqatan ham, mehmon otangdek ulug‘, deydi donishmand xalqimiz. Yuqoridagi misrada ham shunday ma’no ifodalangan

Tavar kimin o‘kulsa,
Beglik anar kerkalur,
Tavarsizin qalib,