|
19.22-rasm. Q alinligi har xil bo‘lgan ch o‘yan detallarini jez bilan kav-
sliariash uchun joy tayyorlash o ‘lcham lari;
a-qalinligi 6 mm dan kichik bo 1-
ganda; 6-qalinligi 6...15 mm oraliqda bo‘lganda; (/-qalinligi 15 mm dan katta
bo'lganda.
Oson suyuqlanadigan kavshar bilan kavsharlashda qizil misdan
tayyorlangan dastakidan foydalaniladi. Kavsharlash oldidan kovak-
319
ning ichi egov bilan tozalanib, 250...300° С gacha qizdiriladi, so‘ngra
novshadilli yoki xlorli ruxga botiriladi. Kavsharlashga tayyorlangan
sirtlar qizdirilgandan so‘ng flyusga botirib olinadi va koviya yordam i
da ular kavshar tekis yoyib tarqatiladi. Qiyin suyuqlanadigan kavshar-
lar bilan kavsharlashda detallarni qizdirish uchun payvandlash kallak-
lari, maxsus pechlar, temirchilik o ‘chogM yoki boshqa issiqlik manbai-
dan foydalaniladi. Kavshar suyuqlanish haroratiga qarab shartli ra-
vishda oson va qiyin suyuqlanadigan (yumshoq va qattiq) kavsharlar-
ga boMinadi.
Yumshoq kavsharlar bilan kavsharlashda suyuqlanish harorati
past (450 С va undan kam) va birikmaning mexanik mustahkamligi
kam (200 MPa gacha) boMadi. T a’mirlash korxonalarida ПОС-18 dan
ПОС-61
gacha
markali
qalay-qo‘rg‘oshinli
kavsharlar
keng
ishlatiladi.
Bunday
kavsharlar
qalay,
qo ‘rg‘oshin
va
surma
qotishmasidan
tayyorlanadi.
Kavshar
rusumidagi
raqamlar
qotishmadagi qalay miqdorini foizlarda ko‘rsatadi. Kavshar tarkibida
qalay miqdori oshganda chokning mustahkamligi va yemirilishiga
bardoshligi oshadi, qo‘rg‘oshin miqdori oshganda esa, chokning
egiluvchanligi yaxshilanadi. Bu usulda radiatorlarni, generator
kollektorlarini, yonilgM, elektr simlarini va uncha yuqori boMmagan
haroratda
hamda
kam
kuch
ta'sir etadigan
boshqa
detaliar
kavsharlanadi.
Qattiq kavsharlash qoMlanilganda ularning suyuqlanish harorati
450°C dan yuqori, mexanik mustahkamligi 500 M Pa gacha va issiqqa
chidamli boMadi.
M0, M l va М2 markali mis kavsharlar sirtlarni yaxshi qoplaydi
va mustahkam hamda plastik birikma hosil qiladi. Ular uglerodli va
legirlangan poMat hamda nikelli qotishmalardan tayyorlangan detal
larni kavsharlashda ishlatiladi. ПМЦ-48, ПМЦ-54, L62 misrux kav
sharlar rangli va qora metallardan tayyorlangan detallarni kavsharlash
da ishlatiladi. ПМ Ц harflaridan keyingi raqamlar misning kavshar
tarkibidagi foiz miqdorini, qolgan qismi esa rux ekanligini bildijtidi.
Kavshardagi rux miqdori oshganda chokning mustahkamligi kamfya-
di va m o‘rtligi oshadi. Shu bilan bir vaqtda rux kavsharning suyuqla
nish haroratini pasaytiradi. Shuning uchun latun PM S-36 markali
kavshar bilan kavsharlanadi, poMat va cho‘yanni kavsharlashda esa
ancha mustahkam birikma beradigan JI62 va J168 kavsharlardan foy
dalaniladi.
SIN O V (N A ZO R A T) SA V O LLA R I VA T O P S H IR IQ L A R
1
.
Is h q la n is h n in g fo y d a s i va za ra ri h a m d a u n in g tu rla rin i a ytib
bering.
2.
D e ta lla r n in g y e y ilis h sa b a b la r i va u la rn in g tu rla rin i a y tib bering.
3
.
M a sh in a d e ta lla ri n im a uchun q a y ta tik la n a d i?
4.
M a sh in a d e ta lla rin i tik lo v c h i q a n d a y u su lla rn i b ila siz?
5.
M a sh in a q ism in i d e ta lia r g a a jra tish k e tm a -k e tlig in i a ytib bering.
6.
D e ta lla rn i to za la sh va y u v u s h n in g q a n d a y u su lia rin i b ila s iz ?
7.
Q a n d a y d e ta lia r p la s tik d e fo rm a siy a o rq a li tik la n a d i?
8.
D e ta lla rn i g a lv a n ik q o p la sh u su lid a tik la sh n in g m o hiyatini,
a fza llik va k a m c h ilik la rin i aytib bering.
9 .
D e ta lla rn i tik la sh d a q o 'lla n ila d ig a n p a y v a n d la s h va su y u l-tirib
q o p la sh tu rla rin i aytib bering.
10.
F ly u s q a tla m i o stid a a v to m a tik y o y b ilan su y u ltirib q o p la sh
q a n d a y a fza llik la rg a ega?
11. D e ta lla rn i k a r b o n a t a n g id r id g a z i m u h itid a su y u ltirib q o p la sh
ja r a y o n in i tu sh u n tirib bering.
12. D e ta lla rn i te b ra n m a y o y bila n su y u ltirib q o p la sh ja r a y o n in i
tu sh u n tirib bering.
13.
L a ze rli p a y v a n d la s h n in g a so siy a jza llik la rin i a ytib bering.
14.
C h o 'y a n
d e ta lla rn i p a y v a n d la s h
x u s u siy a tla rin i
tu sh u n tirib
bering.
15. A ly u m in iy q o tish m a la rid a n ta y yo rla n g a n d e ta lla rn i p a y v a n d -la sh
u su lla rin i a ytib bering.
) S. D eta lla rn i tik la sh d a q o 'lla n ila d ig a n m e ta ll p u r k a b q o p la sh
u su lla rin i a y tib bering.
17. D e ta lla rn i b ir-b irig a n u q ta li p a y v a n d la s h ja r a y o n in i a ytib bering.
1
8. Q a n d a y d e ta lia r g a z li a la n g a y o r d a m id a p a y v a n d la n a d i?
19. P la zm a li p u r k a s h ja r a y o n in in g m o h iy a tin i tu shuntiring.
20.
P u rk a sh sifa tig a q a n d a y o m illa r ta 'sir e tish in i a ytib bering.
21
. X r o m li q o p la m a n in g fiz ik - m e x a n ik x o s sa la rig a q a n d a y o m il-la r
ta ’sir eta d i?
22.
D e ta lla rn i e le k tro lit v a n n a d a x r o m la sh ja r a y o n in i aytib bering.
23.
D e ta lla rn i tik la sh d a q o 'lla n ila d ig a n x ro m la sh va tem irla sh
u su lla rin i ta q q o sla b baholang.
24.
Q a n d a y d e ta lia r k a v sh a rla n ib tik la n a d i?
Do'stlaringiz bilan baham: |
