Dermatovenerologiya va estetik tibbiyot

kuzatuv natijalari.
Kuzatuvimizda 2018-yilda 
Buxoro viloyati teri-tanosil kasalliklari dispanserida 
davolangan 79 nafar teri leyshmaniozi bilan 
kasallangan bemorlar bo‘lgan. ulardan 46 nafari 
erkak va 33 nafari ayol tashkil etadi. Bemorlarning 
asosiy qismi (85 %) 1 yoshdan 51 yoshgacha 
bo‘lganlar bo‘lib, kasallikning davomiyligi 1 haftadan 
1 yilgacha. Bemorlarning aksariyati Qorako’l (18), 
romitan (15), jondor (7) va Olot (7) tumanlaridan 
bo’lganlardir. Klinik shakliga ko’ra 2 ta shahar va 
77 ta qishloq tipi uchragan. Teri leyshmaniozi bilan 
og’rigan 77 nafar bemorda immunitet tizimining 
CD + 3, CD + 4, CD + 8, CD19 +, цик, zardob 
immunoglobulinlari a, m, G kabi ko’rsatkichlarini 
o’rganib chiqdik. aniqlanishicha, zoonoz teri 
leyshmaniozi bilan og’rigan bemorlarda (bemorlarning 
umumiy namunasi) CD19+ limfotsitlar miqdori nazorat 
guruhi ko’rsatkichlariga nisbatan sezilarli darajada 
oshgan (p < 0,001). Zoonoz teri leyshmaniozi bilan 
og’rigan bemorlarda umumiy CD3+ limfotsitlar 
miqdori sezilarli darajada kamayganligi aniqlandi 
(p < 0,001). 
T-limfotsitlar 
subpopulatsiyasining 
holatiga kelsak, CD4+ hujayralari darajasining 
nazorat guruhi ma’lumotlari bilan taqqoslanganda 
(p<0,001) va aksincha, T-supressorlar hujayrala-
rining ko’payganligi aniqlandi (p < 0,05). aniqlangan 
o’zgarishlar, o’z navbatida, zoonoz teri leyshmaniozi 
bilan og’rigan bemorlarda nazoratdagi guruhga 
nisbati 2,03 ± 0,03 ga 1,47 ± 0,01 bo’lgan immuno-
regulatsion indeksning (IrI) pasayishiga olib keldi. 
Bu zoonoz teri leyshmaniozi bilan kasallangan 
bemorlarning immunitet tizimining sezilarli darajada 
pasayganligidan dalolat beradi. Immunitetning gu-
mo ral boshqaruv tizimi qiymatlari ham har xil 
bo’lgan va Iga ning ko’payishi (p < 0,005), IgG 
ning ko’rsatkichlari sezilarli o’sishi (p < 0,001) bilan 
ifodalangan. Igm indeksiga kelsak, ZTl bilan og’rigan 
bemorlarda va nazorat guruhidagi qiymatlardagi 
farqlar shubhali edi (P > 0,05). Olingan natijalar 
zoonoz teri leyshmaniozi bilan og’rigan bemorlarning 
umumiy guruhida immunitetning hujayra va gumoral 
bo’g’inlari ko’rsatkichlarining jiddiy buzilganligini 
ko’rsatadi. Bemorlarning ko’pchiligida (32 bemor) 42 
nafar bemorda a-IFn darajasini o’rganayotganda, 
bu sitokinning tarkibi o’rtacha ko’rsatkichlardan 
oshmadi va faqat 10 nafar bemorda a-IFn darajasi 
8 martaga ko’tarildi. Bemorlarning ko’pchiligida (39 
bemor) γ-IFn darajasi tekshiriganda, bu sitokinning 
tarkibi aniqlanmagan va faqat 3 nafar bemorda γ-IFn 
darajasi 2,2 barobar oshgan. Keyinchalik, Il-2 va 
Il-4 kabi ko›rsatkichlar o›rganildi. Tadqiqotlar shuni 
ko›rsatdiki, bu sitokinlar sezilarli darajada ko›paygan. 
Il-2 darajasi 2 dan 46 gacha bo›lgan diapazonda 
o‘rtacha 13,7 ± 1,03 pg/ml ni, nazoratdagi qiymatlari 
1,7 ± 0,68 pg/ml ni tashkil qildi. Bundan tashqari, 0 
dan 18 gacha bo›lgan diapazonda 22 bemorda o›sish 
yaqqolroq bo›lgan (20,01 ± 1,02 pg/ml), va 20 nafar 
bemorda u 2 barobar darajadan oshmagan (6,7 ± 0,57 
pg/ml). Il-4 darajasi o›rtacha 9,64 ± 0,68 pg/ml ni, 
nazoratdagi qiymatlari 1,7 ± 0,68 pg/ml ni tashkil 
qildi. (12,6 ± 0,28 pg/ml) va 11 – bemor nazoratdagi 
qiymat darajasidan oshmagan (1,27 ± 0,33 pg/
ml). O’rganilgan bemorlar guruhida aniqlangan 
FnO-
a
tarkibini o’rganish uning tebranishlari keng 
diapazonda – 0 dan 143 gacha. Bu bemorlarning 
2 guruhini tashkil qilish imkonini berdi – o’rtacha 
qiymatdan yuqori (16 bemorlar) va shunga mos 
ravishda o’rtacha ko’rsatkichdan past (26 bemor).

---