Denov tadbirkorlik vapedagogikainsitituti tarix va falsafa kafedrasi fan va texnika

Mavzu № 4. Antik davrda ilmiy bilimlarining taraqqiyoti

1. 
   Ilmiy dunyoqarashning shakllanishi.
   
2. 
   Aniq fanlarning rivojlanishi.
   
3. 
   Tibbiyot.
   
4. 
   Texnika taraqqiyoti
   
5. 
   Falsafa.
   

Adabiyot:

1. 
   Karimov I.A. «Fan mamlakat taraqqiyotiga xizmat qilishi kerak». Uzbekiston 1994 yil.
   
2. 
   Avdiev G. «Qadimgi SHarq tarixi». T. 1972 yil.
   
3. 
   Abdunabiev A. «Vklad v mirovuyu tsivilizatsiyu». T. 1998 yil.
   
4. 
   Kotyukova V.T. «Istoriya nauki». T. «Universitet» - 2002 yil.
   

Olam va odamni bilish uchun harakat qadimgi YUnonistonda mil.av. VI-VII asrlarda ikki oqimni vujudga kelishida va ular o`rtasida kurashni boshlanishiga olib keldi.
Fizik va matematik Fales butun olamning asosini suv tashkil etadi deb hisoblagan. Uning shogirdi Anaksimen birlamchi materiya deb – apeyron – butun mavjudotning ibtidosidir deb hisoblagan.
Anaksimandr olamning asosi – xavo, «efirdir». U butun mavjudotga singib keltirib chiqargan.
Ular Milet maktabi faylasuflari edi. O`zining soddadilligiga qaramay, bu falsafa katta qimmatga ega, chunki xudolarni yaratuvchilik kuchi emas, balki birlamchi materiyaning rivojini olamni asosi deb hisoblardi. Bular tabiatni o`rganganlar. Olamni asosi tabiat emas, balki ideyallar deb fikr bildirgan, idealistlardan biri Pifagordir. Mil.av. VI asrda Sitsiliyada yashagan. U sonlarni o`rgangan, u grek matematikasisning asoschisidir. Olam muayyan sonlar va larning munosabatlaridan iborat bo`lib ko`rinadi.
Anaksagor: U hamma jismlar eng mayda zarralarning tegishli sifatidan, xavo-eng mayda xavo zarralaridan, go`sht-eng mayda go`shtdan iborat deb hisoblaganlar.
Demokrit (er.av 370-460 y) butun koinot modda jihatidan bir xil, xajm, shakl jihatdan har xil bo`lgan zarra atomdan iborat deb fikr bildirgan.
Mavzu № 5. Al-Xorazmiy, Ahmad Farg’oniy, Farobiy, Buxoriy, Termiziylarning fan va texnika tarixida tutgan o’rni

1. 
   Al-Xorazmiy.
   
2. 
   Ahmad Farg‘oniy.
   
3. 
   Farobiy, Buxoriy.
   
4. 
   Termiziy.
   

Adabiyot:

1. 
   Karimov I.A. «Fan mamlakat taraqqiyotiga xizmat qilishi kerak». Uzbekiston 1994 yil.
   
2. 
   Avdiev G. «Qadimgi SHarq tarixi». T. 1972 yil.
   
3. 
   Abdunabiev A. «Vklad v mirovuyu tsivilizatsiyu». T. 1998 yil.
   
4. 
   Kotyukova V.T. «Istoriya nauki». T. «Universitet» - 2002 yil.
   

XV asrda Movarunnahrning poytaxti Samarqandda xam, Xurosonning Markazi Xirotda ham Temur ma`naviy an`analari davom ettirilib, olimlarufuzalolar, shoiru-bastakorlar, me`moru binokorlarning katta guruhi to`plangan edi. Samarqandda tug`ilib, yoshligidanoq mashhur olim sifatida tanilgan Ulug`bekning roli va hissasi nihoyatda buyukdir. Movarounnahrning va Xurosonning boy va serqirra madaniyati rivojlanishida Ulug`bekning hissasi beqiyosdir. Ulug`bek o`tmishlari Ahmad Farg`oniy, Farobiy, Muso AlXorazmiy, Beruniy, Ibn Sino asarlarini o`qib o`rgandi. Movarounnaxrning shaharlari xususan Samarqand, Buxorolarning madaniy, ilmu-ma`rifat dargoxiga aylantirishga harakat qilgan.