Denov tadbirkorlik va pedagogika

5.6- rasm.Boshqaruvning kombinatsiyalangan tuzilmasi. 
Ushbu tashkil qilishda korporatsiyaning yuqori darajadagi rahbariyati uzoq 
muddatli rejalashtirish, strategik siyosatni ishlab chiqish, hamda butun tashkilot 
doirasidagi harakatlarni muvofiqlashtirish va nazorat qilish uchun javob beradi. 
Qoidaga ko‘ra, mustaqil iqtisodiy birliklar bo‘lgan bo‘linmalar operativ qarorlarni 
qabul qiladilar.Ular asosiy kompaniyaga asosan moliyaviy masalalarda 
bo‘ysunadilar. 
Hozirgi sharoitlarda tashkiliy tuzilmalarni takomillashtirishning asosiy 
yo‘nalishlari qo‘yidagilardan iboratdir: 

ishlab chikarish va sotish operatsiyalarini markazlashtirilmaganligi; 

tashkiliy tuzilmalarning epchilligini oshishi; 

direktorlar 
kengashining 
rolini 
kuchayishiga 
ega 
boshqaruvning 
markazlashtirilmagan tuzilmalari; 
Rahbar 
Xodimlar 
Iqtisodiyot 
Moliya 
Boshqaruvning o‘rtacha darajasi 
Ishlab chiqarish 

---

69 

vertikal dezintegratsiya(tarkibiy qismlarga taqsimlanish) korxonani oddiy 
bo‘linmalar tashkil qilish maqsadida segmentlarga ajratishdan to yuridik mustaqil 
sho‘‘ba kompaniyalariga ajratishgacha (vertikal yoki pastga qaytadan tuzilmalarga 
ajratish) yoki faoliyatning ma‘lum sohalariga ixtisoslashgan firmalarni tashkil 
qilish yo‘li bilan singil korxonalarni ajratilishi (gorizontal qaytadan tuzilmalarga 
ajratish); 

ichki soddalashtirishlar yoki o‘zgartirishlar, ular boshqaruv bo‘g‘inlari va 
darajalarini birlashtirish, taqsimlash, birovga qayta bo‘ysundirish, qisqartirish yo‘li 
bilan amalga oshiriladi; 

tor ixtisoslashishdan integratsiyalashishga o‘tish; 

muvofiqlashtirish 
va nazorat qilishda ma‘muriy qo‘llanmalardan
foydalanishdan voz kechish; 

sho‘‘ba 
kompaniyalarning 
rahbariyatiga 
ishlab 
chiqarish-sotish 
muammolarini hal qilishdagi vakolatlarni berish; 

piramidali tashkiliy tuzilmalarni darajalarning kichikroq soniga ega tekisiga 
aylantirish. Xorijiy firmalarda boshqaruv darajalarining soni 8- 12 dan 4- 5 gacha 
qisqartiriladi, ya‘ni bosh boshqaruvchi va bevosita mijozlar bilan ishlovchi 
xodimlar o‘rtasidagi oraliq bo‘g‘inlarning miqdori pasaytiriladi. Buning natijasida 
har bir menejerning faoliyati bevosita iste‘molchilar talablarini qanoatlantirishga 
yaqinlashtiriladi.