|
Kurs ishining maqsadi: O’zbekiston Respublikasida valyuta siyosatini ,Markaziy Bankning valyuta siyosatini, valyuta kursi,valyuta siyosatining vosita va instrumentlarini ,davlatning qanday valyuta siyosati olib borishini,valyuta siyosatining vosita va instrumentlarining mamlakat eksport-importiga qanday ta’sir ko‘rsatishini o‘rganishdir.
Kurs ishining vazifasi: Ushbu kurs ishining asosiy vazifasi bo’lib, talabalarning valyuta siyosati,Markaziy bankning olib boradiga v alyuta siyosati haqidagi nazariy va amaliy bilim va ko’nikmalarini boyitish, ularda mavzularga oid bo’lgan mavjud muammolar va ularning echimlari borasida aniq tasavvurlar hosil qilishdan iborat.
Ushbu maqsadga erishish uchun kurs ishi oldiga quyidagi vazifalar qo’yilgan:
valyuta siyosati tushunchasi,uning mazmun va xususiyatlarini;
valyuta kursi va uning davlat tomonidan tartibga solinishini;
Markaziy Bankning olib boradigan valyuta siyosatini;
valyuta siyosatining eksport va importga qanday ta’sir ko‘rsatishini ;
Kurs ishining predmeti: Ushbu kurs ishining predmeti sifatida valyuta siyosati va uning tashqi absorbsiya ko‘rsatkichlariga ta’sir ko‘rsatish tahlilini olishimiz mumkin.
1.Valyuta siyosati tushunchasi,uning mazmuni va xususiyatlari
So‘ngi yillarda O‘zbekistonning tashqi iqtisodiy faoliyati jadal sur’atlar bilan rivojlanib bormoqda. Xorijiy sarmoyalar ishtirokida yangidan-yangi qo‘shma korxonalar vujudga kelib tashqi iqtisodiy faoliyatga qo‘shilmoqda. Tabiiyki, mazkur tashqi iqtisodiy munosabatlar ishtirokchilari xorijiy sheriklari oldidagi majburiyatlarini bajarish uchun xorijiy valyutani sotish yoki sotib olishga kuchli ehtiyoj sezmoqda. Mamlakat iqtisodiyotida muhim ahamiyatga ega bo‘lgan va tashqi iqtisodiy faoliyat shakllanishida asosiy o‘rinda turuvchi valyuta qonunchiligi doimo davomiy rivojlanish, takomillashishda bo‘lmog‘i lozim. Shunday ekan biz mamlakatning valyuta qonunchiligi,valyuta siyosati haqida chuqur bilishimiz kerak. Eng avvalo, biz valyuta siyosati borasidagi nazariyalarimizni kengaytirmog‘imiz darkor.
Valyuta siyosati bozor iqtisodiyotini tartibga solish tizimida muhim o‘rin egallaydi.
Valyuta siyosati – valyuta munosabatlarini tashkil qilish va tartibga solish bilan bog’liq bo’lgan munosabatlar va shu bilan bir qatorda mamlakatning joriy strategik maqsadlarga muvofiq xalqaro valyuta va boshqa iqtisodiy munosabatlari sohasida amalga oshiriladigan chora-tadbirlar majmuidir. U iqtisodiy siyosatning asosiy maqsadlariga erishishga qaratilgan, ya’ni iqtisodiy o‘sishning barqarorligi, inflatsiya va ishsizlikning o‘sishini to‘xtatish , to‘lov balansi tengligini ushlab turish va boshqalarni ta’minlashga qaratilgan.
Valyuta siyosatining yo‘nalishi va shakllari mamlakatning valyuta bo‘yicha iqtisodiy vaziyat,jahon xo‘jaligi evalutsiyasi,jahonda ishlab chiqarish kuchlari joylashtirilishiga ko‘ra aniqlnadi. Har xil taraqqiyot bosqichlarida birinchi o‘rinda valyuta siyosatining aniq maqsad va masalalari chiqadi. Bular:
valyuta inqirozini bartaraf etish va barqarorligini ta’minlash;
valyuta cheklovlari;
valyutani erkin ayirboshlashga o‘tish;
valyuta operatsiyalarining erkinligi va boshqalar.
Hukumatning valyuta siyosati valyuta qonunchiligi bilan rasmiylashtiriladi. Bu qonunchilik o‘z ichiga mamlakay ichida va tashqarisida valyuta qimmatliklari bilan operatsiyalarni tartibga soluvchi huquqiy qoidalar majmuasi,shuningdek, valyuta muammolari bo‘yich davlatlararo kelishuvlarni oladi.
Valyuta siyosatini amalga oshirish yo‘nalishalridan biri - bu valyutani tartibga solishdir.Valyutani tartibga solish valyuta operatsiyalarini amalga oshirish tartibi va xalqaro hisob-kitoblarni davlat tomonidan aniq belgilab berishdir.Bu o‘z navbatida milliy,davlatlararo va hududiy darajada amalga oshirilishi mumkin.
Valyuta siyosati valyuta muammolari bo‘yicha qarorlarni tayyorlash, qabul qilish va amalga oshrishni o‘z ichiga oladi.
Valyuta siyosatini ishlab chiqish va uni amalga oshirish Markaziy bank tomonidan amalga oshiriladi.
Valyuta siyosatining maqsadi zarur iqtisodiy erkinlik,ijtimoiy xavfsizlik hamda iqtisodiy rivoj va o‘sishni ta’minlovchi bozor iqtisodiyotini yaratishdan iborat bo‘lgan o’tkazilayotgan iqtisodiy islohotlarning muhim qismi hisoblanadi.
Aksariyat rivojlangan,industrial mamlakatlarda Markaziy bank pul-kredit siyosatini yurituvchi asosiy organ hisoblanadi. Markaziy bankning pul-kredit va valyuta siyosati birlamchi hisoblanadi. Demak, Markaziy bankning valyuta siyosati pul-kredit siyosatining asosiy klassik instrumentlaridan bo’lib,mamlakatdagi valyuta munosabatlarini tartibga soluvchi va amalga oshiruvchi tadbirlarning majmuidir.
Valyuta siyosati valyuta munosabatlari bo’yicha davriy va odavriy tavsifga ega bo‘lgan muammoli holatlarni,noaniqliklarni hamda kutilayotgan o‘zgarishlarni ma’lum darajada oldini olishga,ularning salbiy ta’sir ko‘lamini pasaytirishga va shuning zamirida tegishli chora tadbirlarni ishlab chiqishga ko‘maklashadigan o‘zining asosiy vosita va instrumentlriga ega. Ushbu vosita va instrumentlani quyidagi ko‘rinishda tasvirlashimiz mumkin:
Do'stlaringiz bilan baham: |
