Denov Tadbirkorlik va Pedagogika instituti Tadbirkorlik va Boshqaruv fakulteti Buxgalteriya hisobi va audit yo’nalishi 7-bh 22 guruh talabasi Sobirov Javohirning elektron tijorat fanidan taqdimoti

Blokcheynning afzalliklari
Blokcheynning kamchiliklari
Bir soniyada tranzaktsiyalar chegarasi Blockchain tranzaktsiyalarni tasdiqlash uchun kattaroq tarmoqqa bogʻliqligini hisobga olsak, uning qanchalik tez harakatlanishida chegara mavjud. Masalan, Bitcoin Visa bilan sekundiga 1700 tranzaktsiyaga qarshi sekundiga atigi 4,6 tranzaksiyani amalga oshirishi mumkin. Bundan tashqari, tranzaktsiyalar sonining koʻpayishi tarmoq tezligi bilan bogʻliq muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Bu yaxshilanmaguncha, miqyoslash qiyin boʻladi.
Internet singari blockchain bu ma’lumotlar bazasi u tarmoqning xarakteriga ega (Yli-Huumo va boshqalar, 2016). Biroq, blockchain holatida serverlar emas, balki tarmoq qatnashchilari ma'lumotlar bazalarini o'z disklarida saqlaydilar.
Ushbu echim tufayli butun ma'lumotlar bazasi xavfsiz, chunki tarqatildi Dunyo bo'ylab joylashgan kompyuterlar. Hech bir davlat serverlarni o'chirib qo'yishi va domenlarni bloklashi mumkin emas. Yong'in, tabiiy ofat yoki ko'plab disklar yoki serverlarning ishdan chiqishi natijasida hech qanday ma'lumot yo'qoladi.
Va nihoyat, eng muhimi, bunday asos bo'lishi mumkin hacker hujumlariga chidamli, ma'lumotni buzish yoki yo'q qilish uchun ushbu tarmoqni tashkil etadigan kompyuterlarning yarmidan ko'pini hack qilish kerak bo'ladi.
Natijada, blockchain ob'ektivdir, chunki u mustaqil.
Oʻzbekistonda taxmin qilingan yuqori darajadagi korrupsiya darajasini hisobga olgan holda davlat muassasalariga bo’lgan ishonchni mustahkamlashda raqamli innovatsiyalar imkoniyatlaridan, xususan, blokcheyn texnologiyasidan foydalanish muhim hayotiy ahamiyatga ega. O‘zbekiston FHDYo yagona elektron tizimiga blokcheynni joriy etish Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtirilayotgan hamda Birlashgan Millatlar Tashkilotining O'zbekistondagi Taraqqiyot Dasturi (BMTTD) va O'zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi hamkorligida tatbiq etilayotgan “O‘zbekiston qishloq hududlarida davlat xizmatlari ko‘rsatishni takomillashtirish va boshqaruv darajasini oshirish” (IPSD) loyihasi doirasida xavfsizlikni yaxshilash va davlat xizmatlaridan foydalanishni tezlashtirish orqali fuqarolarning hayotini yaxshilash maqsadida amalga oshirilayotgan tadbirlardan biridir.
Oddiy qilib aytganda, blokcheyn - bu ma'lumotlar xavfsiz tarzda saqlanadigan ma'lumotlar bazasi. Bunga har bir yangi yozuvni avvalgisi bilan bog'lash orqali erishiladi, natijada ma'lumotlar bloklardan tashkil topgan zanjir paydo bo'ladi (ingliz tilida “block chain” – bloklar zanjiri)– nomi ham shundan kelib chiqqan! Jismoniy jihatdan, blokcheyn ma'lumotlar bazasi taqsimlanadi, bu vakolatli foydalanuvchilarga ma'lumotlarni mustaqil tarzda qo'shish imkonini beradi. Ilgari saqlangan ma'lumotlarga o'zgartirish kiritish ilojsiz, chunki bunda harakat zanjirni uzilishiga olib keladi, va aynan shu “o’zgartira olmaslik” blokcheynni davlat ma'lumotlar bazalarida raqamli yozuvlarni saqlashning xavfsiz va ishonchli vositasiga aylantiradi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!