Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi

 
 
Muloqot -
kishilaro
ʻ
rtasi
dagifaoliyateh
tiyojlaridankel
ibchiqadiganb
og
ʻ
lanishlarriv
ojlanishiningk
o
ʻ
pqirralijaray
onidir.  

---

28 
 
Muloqotning maqsadi
 
Harbirkishiningoʻz 
“Meni” 
atrofdagilarbilanboʻladiganmuloqotjarayonida  shakllanadi. 
Shaxsninghayotyoʻllariavvaloilada, 
bogʻcha, 
maktab, 
institut, 
ishxona, 
keksalarorasida, 
ya’niguruhvajamoalardarivojlanadi. 
Bizning 
yuksak 
ma’naviy  ehtiyojlarimizdan  biri  -  bu  muloqotga  boʻlgan 
ehtiyojdir.  Muloqotga  boʻlgan  ehtiyojimiz  qondirilmasa, 
ongimiz  ham  rivojlanmaydi.  Shuning   uchun,  biz  doimo 
muloqotga  boʻlgan  ehtiyojlarimizni  qondirishimiz  lozim.  Kimlar  bilandir  boʻlgan 
muloqotdan qoniqish  hosil qilamiz, lekin,  ayrim  hollarda esa biz qoniqmasligimiz 
ham 
mumkin. 
Muloqot 
jarayonishaxslararomunosabatlarningshundaykoʻrinishidirki, 
uningyordamidaodamlarbir-birlaribilanoʻzaroruhiyjihatdanaloqagakirishadilar, 
oʻzaroaxborotalmashadilar,  bir-birlarigata’siroʻtkazadilar,  bir-birlarinihisqiladilar, 
bir-birlarinitushunadilar.Shuning 
uchun,muloqotijtimoiypsixologikhodisasifatidaijtimoiyturmushningbarchasohalari
daishtiroketib,  hamkorlikfaoliyatiningmoddiy,  ma’naviy,  madaniy,  emotsional, 
motivatsionqirralariningehtiyojisifatidavujudgakeladi.  Insonda  yuzaga  keladigan 
har  xil  ehtiyojlarni  maqsadga  muvofiq  ravishda  qondirish  muloqot  maromiga 
bogʻliq  boʻlib,    shaxslararo  munosabat,  barkamol  avlod,  komil  inson  gʻoyalarini 
anglatadi.  
Muloqot  muvaffaqiyatining  negizi  shaxsning  ruhiy  dunyosi,  ehtiyojlari 
motivatsiyasi,  xarakterxislati,  individual-tipologik  xususiyati,  qobiliyati,  e’tiqodi 
kabi  insonning  fazilatlari,  sifatlari  namoyon  boʻlishi,  rivojlanishi  hisoblanadi. 
Muloqot  jarayonida  muloqotdoshlarning  tasavvurlari,  qiziqishlari,  his-tuygʻulari, 
koʻnikmalari,  voqelik  natijasini  oldindan  sezish,  payqash,  ta’sir  oʻtkazish  uslubi 
 tarkib topishi mumkin. 
Barkamolinsonlarningmuomalamaromi, 
mulohazayuritishuslubi, 
munosabatgakirishishoʻquvchanligi, 
vaziyatdanchiqishsalohiyatiham, 
Muloqottashqita’sirlar, 
namunalarasosidaoʻzini  
oʻzituzatish, 
qaytatarbiyalash, 
Shaxsiyimkoniyatiniroʻyob
gachiqarishuchunpuxtaza
minhozirlaydi, 
komilliksari yetaklaydi.  
 

---

29 
 
boshqaodamlartomonidantaqlidqilinadivahayottajribasidaungarioyaetibyashaydi. 
Odamlar  oʻrtasidagi  shaxslararo  munosabat jarayonida   gʻayritabiiy  ijtimoiy  holat 
yoki  hodisaga  ongli  tayanish,  oʻzini    oʻzi  mukammallashtirish,  oʻzini    oʻzi 
roʻyobga chiqarish, oʻzinioʻzi boshqarish, oʻzini oʻzi baholash, oʻziga  oʻzi buyruq 
berish  shaxsning  ruhiy  dunyosida  muhim  kamolot  bosqichidir.  Shuning  uchun, 
ichki va tashqi taqlidni  tushunish hamda ularni bosqichma-bosqich egallab borish  
boʻlgʻusi  mutaxassisning  kasbiy  tayyorgarligi  hamda  barkamol  shaxs  sifatida 
shakllanishining  garovidir.  Muloqotga  kirisha  olmaslikning  asosiy  sababi  -  bu 
oʻzini    oʻzi  ortiqcha  yoki  past  baholash  tufayli  oʻziga  va  uni  qurshab  turgan 
odamlarga  notoʻgʻri  munosabatdir.  Biroq,  buning  oldini  olish  imkoniyatlari 
mavjud  boʻlib,  asosan  quyidagilarga  ahamiyat  berish  ijobiy  samaralar  sari 
yetaklaydi: 
-
 
hamkorlik  faoliyatida, muloqotlar tizimi orqali muloqot jarayonining barcha 
a’zolari  oʻrtasida  insonparvarlik  munosabatlarini  tashkil  qilish,  emotsional 
muhitni taqqoslash imkoniyatini yuzaga keltirish. 
-
 
muloqotda  ichki  munosabatlar tizimida  har bir a’zoning qulay pozitsiyasini 
ta’minlashga qaratilgan  tadbirlarni amalga oshirish. 
-
 
insonning  muloqot  xususiyatlari,  maromi,  usullari,  shakllari  toʻgʻrisidagi 
axborotni egallashga oid maxsus mashgʻulotlarni  uyushtirish. 
-
 
shaxslararo  munosabatlar  va  muloqot  usullariga   moʻljallangan 
ishbilarmonlik oʻyinlari, psixodrama, trening tizimini yaratish.