Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi

Gaplarning xususiyatlari:
1.Jipslashganlik -
birdaniga bir fikr asosiy gʻoyani kuchaytirishga hissa 
qoʻshuvchi barcha qismlaridan tashkil topgan gap gapning jipsligi deb 
ataladi. 
2.Ulanish -
gapning turli qismlari nomuvofiq soʽzlarsiz kelishadi. Gaplar 
mantiqiy ketma-ketlikda boʻlishi kerak. 
3.Xilma-xillik -
bir turdagi fikr va gʻoya turli gaplarda ijodkorona ifoda 
etilishi mumkin.

---

80 
 
bosqichma-bosqich  rivojlangani  sababli,  abzats  kimningdir  fikrlash  jarayoni 
boʻladi.  
Abzatsning xususiyatlari: 
 
1.Jipslashganlik  -   
gaplar  kabi  abzats  ham  jips  boʻlishi  kerak.  Abzatsning 
mazmuni bir mavzu yoki gʻoyaga taalluqli boʻlishi kerak. 
2.Ulanish - 
yaxshi abzats gapdan boshqasiga o‘tishi kerak. Har bir gap oldingisi 
bilan  mantiqan  bogʻlanishi  kerak.  Fikrlarning  bir  gapdan  ikkinchisiga  fikrlar 
harakati boʻlishi kerak. 
3.Uzunlik - 
abzatsning uzunligi  juda qisqa ham, juda uzun ham boʻlmasligi kerak. 
Abzats  uzunligi  uning  mazmuniga  bogʻliq  boʻladi.  Qisqa    abzatslar    xabarlar 
uchun mos boʻladi.Qisqa  abzats  oʻquvchiga  hujjatlardagi tashkiliy rejaga rioya 
qilishga  yordam  beradi.  Qoʻshimcha  tarzda,  qisqa  abzatslar  koʽzni  jalb  qiluvchi 
boʻladi.  Odamlar  tez-tez  tanaffus  boʻlishi  tufayli  ma’lumotlarni    o‘qishni    afzal 
koʻrishadi. Biroq,, tanaffus juda tez boʻlishi kerak emas. Juda ham qisqa abzatslar 
guruhi  yoqimsiz oʽzgaruvchan ta’sir koʻrsatadi.  
3-topshiriq.
Lug‘atdan  foydalanib  mutaxassisligingizga  oid  kichik  atamalar 
lug‘atini tuzing. Ularning ma’nosini puxta o‘zlashtiring.