Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi

Fanning maqsadi– 
 
iqtisodiyot 
sohasida 
bilimli, 
zukko, 
og‘zaki 
vayozma 
savodxonligi    yetuk  mutaxassisni 
tayyorlash  uchun  talabalarda 
iqtisodiy  til  bilimlarini  –  so‘z   va 
terminlarni  qo‘llash,  gap  va 
matnlarni  to‘g‘ri  va  mantiqli 
tuzish,  nutqiy  etiket  va  notiqlik 
mahorati 
bo‘yicha 
bilim, 
ko‘nikma  va  malakani
  shakllan- 
tirishdir.  
 
Fanning vazifasi –
 
talabalarga  iqtisodiyot  sohasidagi  so‘z  va 
terminlarning  shakllanish  va  qo‘llanish, 
yasalish  va  kirib  kelish  xususiyatlarini, 
matnlarning  tuzilishi,  matnga  so‘z  va  termin 
tanlash, matnni tahrir qilish – kengaytirish va 
qisqartirish,  matn  va  hujjatlarni  to‘g‘ri 
yozish,  dastlabki  ilmiy  ishlarni  yozishga 
o‘rgatish,  nutq  turlari,  nutqiy  faoliyat, 
nutqninig  kommunikativ  sifatlari,  nutqiy 
etiket,  nutqning  tarkibiy  qismlari,  nutq  tuzish 
usullarini o‘rgatishdan iborat. 
 

---

8 
 
yuritish  ko‘lamiga  qarab,  yirik,  o‘rta  va  kichik  turlarga  bo‘linadi.  Yirik  B.  Ishlab 
chiqarishda  500  dan  ortiq  kishi  band  bo‘lgan,  o‘rta  B.  esa  20  –  500  kishi  band 
bo‘lgan  korxona  (firma)lar,  kichik  B.  10  –  20  va  undan  kam  kishi  ishlaydigan 
korxonalarni qamraydi. Yirik  va  o‘rta B.ga, asosan, yirik  i.ch., ko‘p sonli tovarlar 
chiqaradigan,  mexanizatsiyalashgan  hamda  avtomatlashgan  sohalar  kiradi.  Kichik 
B.  Qishloq  xo‘jaligi,  aholiga  xizmat  ko‘rsatish  sohalarida  keng  tarqalgan.  Kichik 
B.  Sharoitga  tez  moslasha  olishi  bilan  boshqalaridan  farqlanadi  va  bois  u  keng 
tarqalgan. 
O‘zbekiston  Milliy  ensiklopediyasida  muloqot  tushunchasiga  quyidagicha  ta’rif 
berilgan:  
MULOQOT–
 tilning fikr ifodalash va almashish jarayonlarida amal qilishi, tilning 
alohida  ijtimoiy  faoliyat turi sifatidagi  muayyan  yashash shakli. Muloqot deganda 
uning  og‘zaki  (ovozli)  va  yozma  ravishda  namoyon  bo‘lishidagi  jarayonlar,  ya’ni 
so‘zlash  jarayoni  va  uning  natijasi  (xotirada  saqlangan  yoki  yozuvda  qayd  etilgan 
nutqiy fikrlar, asarlar) tushuniladi. 
Har  bir  kishining  muloqoti  individual,  o‘ziga  xos  xususiyatlarga  ega  bo‘ladi; 
vahohlangki,  asosiy  til  unsurlari  –  lug‘at  tarkibi  va  grammatik  qurilishi  yakka 
shaxslargagina  tegishli  bo‘lmay,  umumnikidir,  ya’ni  muayyan  til  jamoasiga 
umuman taalluqli bo‘ladi. Muloqot  kishi tafakkuri, uning ongi bilan chambarchas 
bog‘liqdir.  Muloqotda  kishining  o‘y  –  fikrlari  shakllanadi  va  mavjud  bo‘ladi. 
Muloqot  tufayli  va Muloqot  asosida borliqni  umumlashgan holda  mavhumiy aks 
ettirish,  individuallik  doirasidan  chiqib,  jamoatchilik  mahsuliga  aylanadigan 
mantiqiy  tushunchaviy  fikrlash  mumkin  bo‘ladi.  Muloqot    kishi  ruhiyatining 
boshqa jihatlarini, uning sezgilari, idroki, xotirasi, o‘y – hayollari, hissiyoti, irodasi 
va  boshqaning  namoyon  bo‘lishi  va  amal  qilishida,  kishi  ongining  rivojlanishida 
ham katta ahamiyatga ega.