Denov tadbirkorlik va pedagogika inistituti tadbirkorlik va boshqaruv fakulteti «raqamli iqtisodiyot» kafedrasi

Foydalanilgan va qo‘llanilgan adabiyotlar ro‘yxatini tuzish;

Amaliyotni o‘tagan ob’ekt tomonidan tayinlangan rahbar va ilmiy rahbaridan taqriz va tavsifnomalar olish;

Tanishuv amaliyoti bo‘yicha dastlabki ma’lumotlarni jamlash, fikrlash va xulosalar yozishdan iboratdir.



Tanishuv amaliyotining muddati


60410100 – “Buxgalteriya hisobi va auditi” ta’lim yo‘nalishi talabalari tanishuv amaliyoti o‘quv rejaga asosan 1 kurs 2-semestrida 2 hafta bo‘lib, haftasiga 6 kun, har bir kunda 3 soatdan amaliyot mashqlari, qolgan 3 soatda talaba o‘z mustaqil faoliyatini amalga oshirish rejalashtirilgan. Amaliyotning aniq muddatlari Denov tadbirkorlik va pedagogika rektori buyrug‘i bilan tasdiqlanadi.
Amaliyotni tashkil etish va o‘tash tartibi


60410100 – “Buxgalteriya hisobi va auditi” ta’lim yo‘nalishi talabalari tanishuv amaliyotini tijorat korxonalarida o‘tashi mumkin.
Tanishuv amaliyotini tashkil etish uchun Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti bilan Korxona, tashkilot va muassasa o‘rtasidagi tuzilgan shartnoma asos bo‘lib hisoblanadi.
Amaliyotni tashkil etish va o‘tash tartibi “Raqqamli iqtisodiyot” kafedrasi tomonidan belgilanadi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri boshqarish esa institut rektori buyrug‘i bilan kafedra tomonidan biriktirilgan amaliyot rahbari amalga oshiradi hamda hisobotga taqriz yozib, uni himoyaga tavsiya etadi.
Institutdan tayinlangan amaliyot rahbarining majburiyatlari:
Tanishuv amaliyotining maqsad va vazifalaridan kelib chiqqan holda institut tomonidan biriktirilgan amaliyot rahbari (o‘qituvchi)ning majburiyati va vazifalari:

• 
  amaliyot o‘tash joyini aniqlab, shartnoma mavjudligini tasdiqlab, talaba boradigan amaliyot ob’ektiga borish uchun yozma ariza olish;
  
• 
  talaba bilan birgalikda amaliyot va hisobot mazmuni uchun shaxsiy reja topshiriqni ishlab chiqishda ko‘rsatma berish;
  
• 
  Amaliyot ob’ekti tomonidan biriktirilgan amaliyot rahbari bilan birgalikda talaba tomonidan rejalashtirilgan tadbirlarni bajarilishini nazorat qilib boradi;
  

• 
  hisobot uchun materiallarni yig‘ishda talabaga uslubiy yordam ko‘rsatish;
  
• 
  amaliyot bo‘yicha yakuniy hisobotni yozishda uslubiy yordam berish;
  
• 
  amaliyot natijasini tekshirish bo‘yicha xulosa berish va baholash;
  
• 
  talabaning amaliyot bo‘yicha hisobotini tekshirib chiqib, taqriz yozish, uni himoya qilish komissiyasiga taqdim qilish va himoyada ishtirok etish.
  

Amaliyot ob’ektidan biriktirilgan rahbarning vazifalari
Amaliyot ob’ekti rahbarining buyrug‘i bilan amaliyotchi talabaga tajribali mutaxassislar biriktiriladi va rahbarlik qiladi. Amaliyot ob’ektidan biriktirilgan rahbar amaliyotchi talabaning amaliyotga chiqishi to‘g‘risidagi rektorning buyrug‘i, dasturi va rejasi bilan tanishib, ushbu dastur va ko‘rsatma asosida ish yuritib, quyidagilarni amalga oshiradi:

• 
  amaliyot ob’ektiga kirish uchun vaqtinchalik ruxsatnoma hujjatlarini rasmiylashtirish;
  
• 
  talabaning amaliyotni o‘tashi to‘g‘risida buyruqni rasmiylashtirish (buyruqdan ko‘chirma amaliyot hisobotiga ilova qilinadi);
  
• 
  amaliyot ob’ekti xususiyatlarini inobatga olgan holda amaliyot tadbirlari rejasini ishlab chiqish va ularni amalga oshirishda talabaga amaliy yordam ko‘rsatish;
  
• 
  amaliyotchi talabani qabul qilgan Korxona, tashkilot muassasa ichki tartib qoidalari, ish yuritish tartiblari bo‘yicha huquqiy-me’yoriy hujjatlar bilan tanishishni tashkil etish;
  
• 
  rejalashtirilgan amaliyot chora-tadbirlarini talaba tomonidan bajarilishini tashkil etish va doimiy nazorat qilish;
  
• 
  tashkilot va korxonadagi mavjud qonunchilikni tahlil qilishga talabani jalb qilish;
  
• 
  talaba tomonidan bajarilgan ishlar natijalarini doimiy nazorat qilish va kelgusi topshiriqlarni aniqlashtirish, kundalik yuritishni nazorat qilish va talaba tomonidan bajarilgan ishlar natijalarini baholab borish;
  
• 
  talabaning nazariy va amaliy tayyorgarlik darajasini, uning ishchanligi va psixologik sifatlarini o‘rganish;
  
• 
  talabada tanlangan mutaxassisligiga bo‘lgan hurmatni va berilgan topshiriqlarga bo‘lgan javobgarlikni his etishga, ularni mustaqil ish yuritishga yo‘naltirish;
  
• 
  talabar tomonidan kundalik va amaliyot bo‘yicha tayyorlangan hisobotni rasmiylashtirishni nazorat qilish;
  
• 
  amaliyot muddati tugagandan so‘ng talabaning amaliyoti bo‘yicha yozgan hisobotiga taqriz (tavsifnoma) berish.
  

Talabada amaliyot bo‘yicha ishlarini tartibga soluvchi quyidagi me’yoriy- huquqiy hujjatlar bo‘lishi shart:

1. 
   Denov tadbirkorlik va pedagogika instituti rektorining tanishuv amaliyotiga chiqarish to‘g‘risidagi buyrug‘idan nusxa;
   
2. 
   Institut tomonidan amaliyot o‘tash uchun talabaga berilgan yo‘llanma;
   
3. 
   Amaliyot bo‘yicha dastur va uslubiy ko‘rsatma;
   
4. 
   Shaxsiy reja (topshiriqnoma);
   
5. 
   Amaliyot kundaligi.
   

Amaliyot o‘tishdan avval talaba quyidagilarni bajarishi shart:

• 
  kafedra tomonidan amaliyot masalalari bo‘yicha o‘tkaziladigan umumiy majlisga belgilangan vaqtda kelish;
  
• 
  dasturga muvofiq amaliyotni o‘tash davrida haftaning har shanba kuni kafedraga kelib, amaliyot ishlarining yozilishi bo‘yicha hisobot berish;
  
• 
  amaliyot rahbaridan amaliyot o‘taydigan Korxona(tashkilot)ning to‘liq rekvizitlari va u yerdagi amaliyot rahbari (F.I.Sh.) ko‘rsatilgan yo‘llanmani o‘z vaqtida olish;
  
• 
  amaliyot dasturi topshiriq materiallarni o‘rganib chiqish;
  
• 
  amaliyot davomida amalga oshiradigan ishlari yuzasidan ilmiy rahbar topshirig‘ini olish;
  

Amaliyot o‘tash jarayonida talaba quyidagilarni bajarishi shart:

• 
  kalendar ish rejasini tuzish;
  
• 
  mehnat muhofazasi, texnika xavfsizligi va tashkilotning ichki- tartib qoidalariga qat’iy rioya qilish;
  
• 
  kafedra tomonidan biriktirilgan amaliyot rahbari bilan belgilangan muddatlarda bevosita muloqotda bo‘lish, tushunmovchiliklar vujudga kelganligi to‘g‘risida zudlik bilan ushbu tushunmovchilik to‘g‘risida amaliyot rahbariga xabar berish;
  
• 
  amaliyot o‘tiladigan tashkilotning ish faoliyatini tashkil etish bo‘yicha huquqiy-me’yoriy hujjatlar, ish vaqti, tashkiliy tuzilmasi va ish yuritishlari bilan tanishish;
  
• 
  amaliyot dasturida ko‘rsatilgan rejali tadbirlarga tayyorgarlik ko‘rishda va amalga oshirishda faol qatnashish;
  
• 
  amaliyot rahbarining amaliy kasbiy ish tajribalarini oshirishga taaluqli bo‘lgan ayrim xizmat topshiriqlarini (ko‘rsatmalarini) bajarish;
  
• 
  amaliyot ob’ekti bo‘yicha ma’lumotlar yig‘ish, uni ish jarayonida qo‘llash va to‘ldirish tartibini o‘rganish;
  
• 
  tashkilotda belgilangan ish vaqti tartibiga rioya qilish;
  
• 
  amaliyot dasturining bajarilishini muntazam ravishda hisobot kundaligini yuritish, hisobotni tuzish uchun materiallar yig‘ish.
  
• 
  o‘z xulosasi va takliflaridan kelib chiqib, tanishuv amaliyoti ob’ekti faoliyati to‘g‘risidagi umumiy mulohazalarini bayon etish va uni taqdim qilish.
  
• 
  dasturga muvofiq har bir mavzu yuzasidan hisobotni me’yoriy hujjatlarga asoslanib, ularni ilova qilgan holda amaliyot rahbaridan taqriz va xulosa olish, to‘liq tayyorlangan hisobotni kafedradan ro‘yxatdan o‘tkazib, himoyaga tayyorgarlik ko‘rishdek vazifalar yuklatiladi.
  

Amaliyot davridagi boshqa holatlar:

• 
  talaba tomonidan tashkilotning ichki tartib qoidalari va mehnat intizomi buzilganda, tashkilot va institut tomonidan biriktirilgan rahbarlarning ko‘rsatmalari asosida talaba amaliyot o‘tashdan chetlashtirilishi mumkin. Bu to‘g‘risida fakultet dekani va “Raqamli iqtisodiyot” kafedrasi mudiriga xabar qilinadi. Ularning tavsiyasiga binoan institut rektori talabani talabalar safidan chetlashtirish masalasini ko‘rib chiqishi mumkin;
  
• 
  amaliyot dasturi bajarilmaganda, amaliyot bo‘yicha hisobotga salbiy taqriz berilganida yoki hisobotni himoya qilishda qoniqarsiz baholanganda talaba amaliyotni qayta o‘tashga jo‘natilishi mumkin yoki talabalar safidan rektor buyrug‘i bilan chetlashtiriladi.
  

Amaliyot natijalarini rasmiylashtirish va himoya qilish.
Talabaning tanishuv amaliyotini baholash uchun kafedra tomonidan o‘quv jarayoni jadvaliga mos holda belgilangan muddatlarda talaba tomonidan quyidagi to‘liq rasmiylashtirilgan hujjatlar ish jildida taqdim etiladi:
Dastur asosida rasmiylashtirilgan amaliyot kundaligi, amaliyot bo‘yicha hisoboti, amaliyot o‘tgan amaliyot ob’ektidan biriktirilgan rahbar imzosi va muhri bilan tasdiqlanadi.
Rasmiylashtirilgan hisobot «Raqamli iqtisodiyot» kafedrasida ro‘yxatdan o‘tgandan so‘ng kafedra mudiri ko‘rsatmasi bilan amaliyot bo‘yicha amaliyot rahbariga taqriz uchun beriladi.
Amaliyot hisobotiga quyidagi hujjatlar ham ilova etiladi:

• 
  Talabaning amaliyot o‘tashi bo‘yicha tashkilot va muassasa buyrug‘idan ko‘chirma;
  
• 
  Amaliyot o‘tagan korxonadan biriktirilgan amaliyot rahbari tomonidan talabaga berilgan va tashkilot muhri bilan tasdiqlangan tavsifnoma;
  
• 
  Kafedra tomonidan biriktirilgan rahbarning bergan ijobiy taqrizi bilan birgalikda amaliyot bo‘yicha hisoboti (matni, ilovalar, hujjatlar nusxalari);
  

Amaliyot bo‘yicha hisobot «Raqamli iqtisodiyot»kafedrasi tomonidan tashkil etilgan maxsus komissiyaga himoya uchun taqdim etiladi.
Amaliyot bo‘yicha hisobotda quyidagilar aks ettiriladi:
Kirish:

1. 
   Amaliyot maqsadi, joyi va muddatlari;
   
2. 
   Amaliyot ob’ektining tashkil etilishi, rivojlanishi va hozirgi holati;
   

3. Amaliyot o‘tashning bosqichlari, amaliyot jarayonida bajariladigan ishlar ro‘yxati.
Asosiy qism:

1. 
   Amaliyot jarayonida ishning tashkil etilishi tavsifi;
   
2. 
   Dastur bo‘limlari bo‘yicha bajarilgan ishlarning umumiy tavsifi;
   
3. 
   Tanishuv amaliyoti jarayonida talaba tomonidan yechilgan amaliy
   

masalalarning umumiy tavsifi;

4. 
   Talaba tomonidan o‘rganilgan murakkab vaziyatlarning tahlili;
   
5. 
   Amaliyot jarayonida aniqlangan amaliyot ob’ektining rivojlanishiga to‘siqlik qilayotgan muammolar;
   
6. 
   Amaliyot joyida berilgan topshiriqlar va ko‘rsatmalarniig qisqacha tavsifi.
   

Xulosa va takliflar:
Tanishuv amaliyotini yoritish tartibi
Amaliyot bo‘yicha hisobot standart A4 o‘lchamdagi oq varaqda qo‘lyozma yoki kompyuterda bosmadan chiqqan holatda rasmiylashtiriladi (shrift 14-12 punktda, 1,5 interval, varaq o‘lchamlari tepadan va pastdan 2-2,5 sm, chap tomondan 3 sm va o‘ng tomondan 1,0-1,5 sm). Hisobot hajmi (ilovalarsiz) 25-30 varaqni tashkil etishi kerak. Hisobotda rejada ko‘rsatilgan bo‘limlar bo‘yicha barcha savollarga javoblar o‘z aksini topgan bo‘lishi shart.
Hisobot matnida so‘zlarni qisqartirilgan holda yozish qatiyan man etiladi. Yozilgan matnning oxirida (xulosadan so‘ng) muallif imzosi va ishni yakunlagan sana ko‘rsatilishi zarur.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati