Demokratik institutlarni rivojlantirishda siyosiy partiyalarning roli va o’rni Reja

O’zbekiston xalq demokratik partiyasi1991 yil 1 noyabrda tashkil qilingan. XDPning II s’ezdi 1994 yil 1 noyabrda bo’lib o’tdi. U O’zbekiston Oliy Majlisi va xalq deputatlarining mahalliy Sovetlariga saylovlar o’tkazilishi bilan bog’liq ravishda Nizomda belgilangan muddatdan ilgari chaqirildi. Unda Partiya saylovoldi dasturining masalalari, parlament deputatlariga nomzodlar ko’rsatilishi, uning Nizomiga o’zgartirishlar kiritilishi ko’rib chiqildi.
O’zbekiston Xalq demokratik partiyasi O’zbekiston Respublikasining ijtimoiy qo’llab-quvvatlashga va himoyaga muhtoj fuqarolari manfaatlarini ifodalaydi va himoya qiladi. Eng avvalo, bular iqtisodiyotda band bo’lmagan mehnatga layoqatli aholi, ijtimoiy qo’llab-quvvatlashga ehtiyoj sezadigan va ishga joylashishda qiyinchiliklarga duch kelayotgan odamlardir. Bular – pedagoglar, vrachlar, boshqa ijtimoiy sohalarning xodimlari va mutaxassislari, kam ta’minlangan va ko’p bolali oilalar, pensionerlar hamda imkoniyatlari cheklangan kishilar.
SHuni aytish joizki, bugungi kunga kelib XDP saflarida 400 mingdan ortiq (2015 y.) a’zolar bor. Partiya a’zolarining yarmidan ko’pini xizmatchi-lar, 40 foizdan ortig’ini ayollar, a’zolarning 50 foizini yoshlar tashkil qiladi. Ziyolilar, xizmatchilar va talabalar a’zolarning 50 foizdan ko’pini, 40 foizini moddiy ishlab chiqarishda bandlar, 10 foizini nafaqadagilar va uy bekalari tashkil qiladi. Partiyadagi ishni 60 dan ortiq millat vakillari — o’zbeklar, qoraqalpoqlar, qozoqlar, tojiklar, ruslar, ukrainlar, tatarlar, uyg’urlar, turkmanlar, qirg’izlar, koreyslar va hokazolar yuritadilar.
Partiyaning matbuot organlari o’zbek va rus tilida chop etiladigan gazetalar “O’zbekiston ovozi” va “Goldos Uzbekistana” gazetalaridir.
1995 yil fevralda tashkil qilingan “Adolat” sotsial-demokratik partiyasi tarkibida fan-texnika ziyolilari, muhandis va olimlar, davlat muassasalari ishchilari yetarli darajada keng ifodalangan.
O’zbekiston “Adolat” sotsial-demokratik partiyasining asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:

• 
  kuchli ijtimoiy-huquqiy davlat barpo etish;
  
• 
  adolatli fuqarolik jamiyatini yaratish;
  
• 
  ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyoti rivojlanishiga ta’sir qilish;
  
• 
  jamiyatda ijtimoiy adolat tamoyillarini, inson huquq va erkinliklarini mustahkamlash.
  

O’zbekiston “Adolat” SDP hozirda o’z taraqqiyotining yangi sifat bosqichida turibdi. Bu partiya saflarining mintaqalardagi sonining ortishi va tashkiliy mustahkamlashuvida namoyon bo’lmoqda. Hozirda O’zbekiston “Adolat” SDP saflarida salkam 120 mingga yaqin a’zoni (2015 y.) birlashtirib, O’zbekistonning 188 aholi hududida 3000 dan ortiq boshlang’ich tashkilotga ega. O’z navbatida, bu partiya ijtimoiy bazasining kengayotganligidan dalolat beradi.
“Adolat”SDP, avvaldan o’zining tutgan o’rnini, sotsial-demokratizmning umumjahon mafkuraviy oqimi bilan solishtiradi. “Adolat” ijtimoiy-siyosiy va xuquqiy gazetasi partiyaning bosh matbuot organidir.
1995 yil may oyida “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi tashkil qilindi, uning asosiy maqsadi — milliy o’z-o’zini anglashni rivojlantirish jarayonlarini faollashtirish, aholini vatanparvarlik ruhida tarbiyalash va hokazo. “Milliy tiklanish”DP o’z dasturida konservativ jihatlarga tayanib, o’zini fuqarolarning milliy ruh, dunyoqarash, milliy anglash va vatanparvarlikka asoslangan nuqgai nazarlari va manfatlarini birlashtiruvchi, siyosiy tashkilot, deb ta’riflaydi.