Декабрь 2020 21-қисм

Декабрь 2020 21-қисм
Тошкент
KIMYO FANINI O’QITISHDA VA KIMYO FANINI O’RGANISHDA MATEMATIKA 
FANINING O’RNI
Xuddiyeva Dilafro’z Jumanazarovna 
Mirishkor tuman 1-sonli 
maktab kimyo fan o’qituvchisi 
Xo’jayeva Zulfiya To’raxonovna
Mirishkor tuman 1-sonli 
maktab matematika fan o’qituvchisi
Annotatsiya
: ushbu maqolada kimyo va matematika fanlarining uzviy bog’liqligi hamda 
kimyo fanida o’quvchilar duch keladigan ba’zi bir muammolar va ularning yechimlari to’g’risida 
so’z boradi.
Kalit so’zlar: 
matematika, algebraik formulalar, kimyoviy reaksiyalar, hisob-kitob 
Kimyo faniga qiziquvchi va fan mutaxassislari kimyoda muvaffaqiyat qozonish uchun asosiy 
matematik tushunchalarni, shu jumladan raqamli hisob-kitoblarni, algebraik funktsiyalarni va 
ma’lumot bilan ishlash qobiliyatlarini yaxshi tushunishlari kerak.
Matematik g’oyalarni amalda qo’llash, ularni kimyoviy kontekstda qo’llash va ba’zi keng 
tarqalgan matematik noto’g’ri tushunchalarni o’rganishni o’quvchilarga targ’ib qilish zarur. Fan 
boshqa fanlarga nisbatan murakkabligini hisobga olgan holda osonlashtirgan holda darslarni 
tashkil qilish maqsadga muvofiq. Matematik tushunchaning yetishmasligi kimyo fanini 
o’rganayotgan o’quvchilarga turli muammolarni keltirib chiqaradi. Kimyo va matematika fani 
bir-biri bilan uzviy bog’liqdir.
Matematik g’oyalarni kimyoviy masalalarga tatbiq etishda o’quvchilar duch keladigan 
qiyinchiliklarni oldini olish, dars davomida savol-javob qilish sharoitini yaratish kerak. Shunda 
o’quvchilar o’zlari uchun qiyinchilik tug’diryotgan mavzularni yaxshi o’zlashtirib olishlari 
hamda tushunmagan savollariga ustozdan javob olishlari mumkin.
Matematika fanidan kimyoda foydalanishda o’quvchilarni qo’llab-quvvatlash ularni ikki fanni 
birga bog’lab o’rganishga imkoniyat yaratadi.
Kimyogarlarning yetarlicha hisoblash darajasiga ega bo’lish zarurati ko’pincha fizik kimyo 
sohasida ishlaydiganlarda uchraydi. So’nggi yillarda analitik kimyogar uchun ishlatilishi mumkin 
bo’lgan juda ko’p matematik manbalar ishlab chiqarildi. Bularni matematiklar tomonidan ishlab 
chiqarilgan, turli fanlarda ishlatilishi mumkin bo’lgan, tor doiradagi fizik olimlar va kimyogarlar 
uchun maxsus yozilganligiga ajratish mumkin. O’quvchilar ko’pincha matematika fanida 
tushunmay qolgan mavzularini ustozdan so’ray olmay qoladi. Bu jarayon kimyo faniga ta’sir 
qilishi mumkin. Sababi o’quvchi tushunmay qolgan matematik amal yoki formulalar kimyo 
fanida juda kerak bo’lishi mumkin. 
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak matematikaga doir bilim doirasi keng o’quvchi kimyo fanini 
o’rganishda qiynalmaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1. D.j. Bekchanov “получение и физико-химические свойства азот и фосфор содержа-
щих ионитов на основе поливинилхлорида” 

---

20