Декабрь 2020 10-қисм

Декабрь  2020  10-қисм
Тошкент
-  nutqda fikr (bayon) izchilligi saqlanishi kerak;
-  nutq jarayonida fikriy ziddiyat bo‘lmasligi kerak;
-  fikrlar dalillangan bo‘lishi mumkinfikrlar dalillangan bo‘lishi kerak.
Nutqning tozaligi deganda unda til elementlarining ishlatilishida adabiy til me’yorlariga amal 
qilish-qilmaslik tushuniladi. Nutqimizning sofligiga, asosan, quyidagilar ta’sir qiladi:
- 
Mahalliy dialekt va shevalarga xos so‘z, ibora, shuningdek, grammatik shakllar, so‘z va 
so‘z birikmalarining talaffuzi, urg‘usi.
- 
O‘rinsiz qo‘llangan chet so‘z va so‘z birikmalari.
- 
Jargonlar.
- 
Vulgarizmlar.
- 
Nutqda ortiqcha takrorlanadigan “parazit” so‘zlar.
O‘qituvchi o‘zbek tilining umumdidaktik printsiplari bilan yaxshi tanish bo‘lishi, ham yaxshi 
bilishi va ta’lim jarayonida unga qat’iy amal qilishi lozim.
Ona  tili  o‘qitishning  o‘ziga  xos  prinsiplari  shu  tilning  o‘z  tabiatidan  kelib  chiqadi.  Tildan 
o‘rganiladigan  bilimlarning  manbai  o‘zbek  tilshunosligi  fani  hi-soblanadi.  Zotan,  tildan 
beriladigan  bilimlarning  nazariy  asoslari,  ularning  o‘ziga  xos  xususiyatlari  tilshunoslik  fanida 
batafsil bayon etilgan. 
Maktabda  ona  tili  o‘qitishning  asosiy  maqsadi  o‘quvchilarda  nutq  madaniya-tini  shallantir-
ish bo‘lib, bu o‘quvchilarning o‘zbek tilidan bilimlar sistemasini egal-lashlari, ularda turli nutq 
ko‘nikmalarini hosil qilish, ijodiy qobiliyatlarini taraqqiy ettirish bilan harakterlanadi. Grammatik 
bilim, ko‘nikma va ijodiy faoliyat nutq madaniyatining tarkibiy qismi hisoblanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Qosimova K., Matjonov S., G‘ulomova x., Yo‘ldosheva Sh., Sariyev Sh. Ona tili o‘qitish 
metodikasi. –T.: Noshir, 2009. –163 b.
2.  G‘ulomova  x.,  Yo‘ldosheva  Sh.,  Mamatova  G.,  Boqiyeva  H.  Husnixat  va  uni  o‘qitish 
metodikasi. –T.: TDpU, 2009. – 70 b.
3. Uzviylashtirilgan o‘quv dasturi. –T.: Yangiyo‘l poligraf service, 2010. – 46-68 b.

---

133