Dehqonchilik ilmiy izlanish asoslari bilan fanidan ma’ruza ma'tinlari doc

Band qilinmagan shudgorlar.  Band qilinmagan shudgorlarga toza shudgor (qora va 
ertagi) va kechki shudgor, quruq shudgor kiradi. Band qilinmagan shudgor yil buyi ishlanadi, 
Lekin ekin ekilmaydi. Kechki shudgor ekin yig’ishtirib olingandan so’ng kelgusi yil yozining 
ikkinchi  yarmida  ishlanadi  bu  usul  1917  yilgacha  tarqalgan  edi,  hozirgi  vaqtda  esa  hyech 
qayerda qo’llanilmaydi.  
Qora va ertagi shudgor ekinlar  hosili  yig’ishtirilib olingandan so’ng  yoki  yig’ishtirib 
olish  bilan  bir  vaqtda  o’tkaziladi.  Dastlab  ang’iz  5-6sm  chuqurlikda  lushchilnik  bilan  yuza 
yumshatiladi, bu esa yerda namning saqlanishiga, begona o’tlar urug’ining unib chiqishiga va 
kasallik hamda zararkunandalarni kamaytirishga, yerni sifatli qilib ishlashga imkon beradi. 
Qora shudgor chimqirqarli plug bilan, shu yilning o’zida yig’im terimdan so’ng lushchilnik 
bilan  10-12sm  yumshatishdan  bir  necha  xafta  keyin  22-25sm  chuqurlikda  haydalishi  bilan 
ertagi shudgordan farq qiladi. Qora shudgor O’zbekistonda yaxshi samara bermaydi. Shuning 
uchun  qo’llanilmaydi.  Ertagi  shudgor  qilishda  yer,  asosan,  kelgusi  yil  bahorida  bir  vaqtda 
boronalash  bilan  o’tkaziladi.  Qora  shudgor  va  ertagi  shudgor  keyinchalik  bir  xil  ishlanadi. 
O’zbekistonning sizot suvlar 20-30m chuqurlikda joylashgan sug’orilmaydigan mintaqalarida 
bunday  suvdan  o’simliklar  foydalana  olmaydi.  Bunday  sharoitda  o’simliklar  namni  yiliga 
250-400mm  miqdorda  tushadigan  atmosfera  yog’inlaridan  oladi.  Shuning  uchun  bunday 
sharoitda  tuproqda  maksimal  darajada  nam  to’plash  va  saqlash  juda  muhim.  Bunga 
erishishning eng yaxshi imkoniyatlardan biri toza shudgor hisoblanadi.