Decisions & Effects

Talab va taklif asoslari

Mikroiqtisodiyot

Farhod Ahrorov

Reja

• 1. Talab va unga ta′sir ko`rsatuvchi omillar tahlili
• 2. Taklif va unga ta′sir ko`rsatuvchi omillar tahlili
• 3. Talab va taklif funksiyalari

Talab

• Talab - bu xaridorlarning ma'lum vaqt davomida har xil miqdordagi tovarlarni har xil narxlarda sotib olishga tayyorligi va qobiliyati.
• Talab qonuni: tovar narxi oshgani sayin, talab kamayadi; tovarning narxi tushganda, unga bo'lgan talab oshadi.

Baholar

• Mutlaq narx: tovarning pul ko'rinishidagi narxi (Masalan: Yangi mashina narxi 30 000 dollar).
• Nisbatiy narx: boshqa tovarga nisbatan tovarning narxi (masalan: yangi mashina 30 kompyuter)
• Nisbiy narx bir mahsulotning mutlaq narxini boshqa mahsulotning mutlaq narxiga bo'lish yo'li bilan hisoblanadi (Masalan: Mashina narxi 30 000 dollar; Kompyuter 1000 dollar; Mashinaning nisbiy narxi - 30 ta kompyuter)

Baholar haqida ko’proq

• Tovarning mutlaq bahosi oshgani sayin, boshqa hech narsa o'zgarmasa, tovarning nisbiy narxi oshadi (agar mashina 36000 dollar, kompyuter 1000 dollar bo'lsa, avtomobilning nisbiy narxi 36 kompyuter).

Narxlar oshgani sayin miqdori kamayayaptimi?

• Odamlar past narxdagi tovarlar bilan yuqori narxdagi tovarlarni almashtiradilar.
• Chekli naflilikning kamayish qonuni: ma'lum bir vaqt mobaynida, tovarning bir xil ketma -ket birliklarini iste'mol qilish natijasida olingan chekli naf yoki qoniqish, iste'mol miqdori ortishi bilan kamayadi.

Talab chizig’i

(a)
(b)

Talabdagi o'zgarishlar Talab egri chiziqlaridagi siljishlar

• Agar odamlar har qanday narxda ham ko'proq narsani sotib olishga tayyor bo'lsa, tovarga bo'lgan talab oshadi.
• Oddiy tovar - bu daromad oshgani sari talabi oshadigan (tushadigan) tovar.
• Pastroq tovarlar - bu daromad kamayishi (o'sishi) bilan talab oshadigan (tushadigan) tovar.