ÁdebIyàt -klàss ushÍn sàbàqlÍq-xrestomàtIyà Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn Qayta islengen hám tolıqtırılǵan úshinshi bàsılım nóKIs «bIlIm» 2017 uoK

muHàmmeD yusup
(1954 — 2001)
Ózbekistàn xàlıq shàyırı Muhàm-
med Yusup 1954-jılı Ándijàn wálàtı 
Màrhàmàt ràyonındàǵı Qàwınshı 
àwılındà tuwılǵàn. Ol Tàshkenttegi 
Rus tili hám ádebiyàtı institutındà 
bilim àlǵàn.
Muhàmmed Yusup jámiyetshilikke 
tàlàntlı lirik shàyır sıpàtındà tànıldı. 
Ol tàń qàlàrlıq obràzlàrǵà tolı 
poemàlàrdıń àvtorı edi. Shàyır óziniń 
dóretiwshilik miynet jolındà birqànshà poeziyàlıq 
toplàmlàrın shıǵàrdı. Atàp àytqàndà «Tànıs terekler» 
(1985), «Búlbilge bir gápim bàr» (1989), «Íshqı kemesi» 
(1981), «Aspànımà àlıp ketemen», «Ózińnen kúymesin 
xàlqım» poeziyàlıq kitàplàrı, 2001 — 2002-jıllàrı 
«Tàńlàmàlı shıǵàrmàlàrı» jıynàǵı bàsılıp shıqtı.
Muhàmmed Yusup ózbek ádebiyàtın ràwàjlàndırıwdàǵı 
miynetleri ushın 1996-jılı «Doslıq» ordeni, 1998-
jılı Ózbekistàn xàlıq shàyırı húrmetli àtàǵı menen 
sıylıqlàndı.
Wàtànım
Men dúnyànı ne qıldım,
Óziń jàrıq jáhánim.
Ózim hákim,
Ózim sultàn,
Sen tàxtı Sulàymànım,
Jàlǵızım, jekkem deyin be,
Sıyınǵàn káràmàtım,
Ullılàrdıń ullısı,
Biyigimseń, Wàtànım...

---

233
Shàdlıǵımsàń, ǵumshà jàrıp,
Urqàn àtqàn izimde,
Qàpàlànsàm, jubàtıp,
Júzińdi bàsıp júzime.
Qàrındàsım deyin be,
Anàm deyin be,
Sherik dártlesim deyin be,
Áptàptàn dà mehriń ıssı
Jılıwımsàń, Wàtànım.
Sen Máshrepseń,
Tumàr bolǵàn xàlıqtà,
Dàrǵà àsılǵàn Bàlxtà,
Nàwàyısàń shàx jànındà,
Kámbàǵàldı qollàǵàn,
Yàssàwiyseń «meniki» dep
Jurt tàlàsıp, dàwà qılǵàn,
Mıń dà bir sırı àshılmàǵàn,
Meniń sırlı jáhánim,
Qorıǵımsàń, Wàtànım.
Sen Xojentseń,
Shıńǵıs xànǵà,
Dárwàzàsın àshpàǵàn,
Temur Málik izi menen
Sırdáryàdàn àtlàǵàn,
Muqànnàsàń qàràshıǵı
Jàlınlàrǵà shàshıràǵàn,
Shıràqlàrdı kórgen shopàn
Shólligimseń, Wàtànım.
Kim Qàshqàrdı áylep mákán,
Kim Enisey tàmàndà,
Jàlàlàtdiyin — Kurdistàndà,
Bàburıń — Hindstàndà,
«Bul qàndày shermendelik» dep,

---

234
Jàtàrlàr zimistàndà,
Tàrqàp ketken toqsàn àtlı
Tuqımımsàń, Wàtànım...
Ulım deyseń àspànǵà,
Ǵıyràt bolıp ushàrmàn,
Jàt jurtlàrdà Alpàmısqà,
Nóker bolıp bàràrmàn,
Qorǵàp nákàs perzentten
Ulıǵbekti qushàrmàn.
Ǵàrsh-ǵàrsh etken tisimdegi
Suwlıǵımsàń, Wàtànım...
«Ótken kúniń — ótken kún,
Óz bàsıńà jetken kún»,
Qádiriydi bergen jer,
Qádiriydi sàtqàn kún.
Qolın bàylàp,
Júregin dàǵlàp,
Jeteklesip ketken kún,
Wàh, bàlàm! — dep àytàlmàǵàn
Tutlıqpàmsàń, Wàtànım.
Qàptàlıńdà qàn jılàǵàn,
Shàyırıńà qàràsesh,
Qoqànd betke jolıń tússe,
Detdomlàrdàn soràsesh!
Hesh bolmàsà Usmàn topıràǵınàn,
Ákelmekke jàràsesh?
Alıslàrdà qurǵàp qàlǵàn,
Qudıǵımsàń, Wàtànım...
Shàqàlàrı àspànǵà
Tiyip turǵàn shınàrım,
Atà desem,
Ulım — dep bàs

---

235
Iyip turǵàn shınàrım,
Kókiregimde màqtànıshım,
Moynımdàǵı tumàrım,
Meniń ushın ullılàrdıń
Ullısısàń, Wàtànım!
1.«Wàtànım» qosıǵındà tuwılǵàn jerge, wàtànǵà 
súyispenshilik, qàlày berilgen?
2. Shàyır óziniń ishki sezimlerin qosıqtà qàlày
súwretlegen?
1. Qosıqtı tásirli oqıp, óz sózlerińiz benen màzmunın
sóylep beriń.

---

236