|
"Metallar" gurubi
1-Natriy: O'yaman der yumshoq natriy
Unga o'xshar litiy, kaliy.
Galogenda yondirsa gar,
Hosil bo'lar ajab tu/.lar.
2-Kaliy: Men ham sizga o'xshab natriy
Suv ta'sirida yonaman.
Ba'zi birikmamda men
O'g'it sifat bo'laman.
3-Magniy: O'simlik unib chiqmas
Agar bo'lmasa fosfor,
Yaxshilik siri shuki
Unda magniy barqaror.
4-Kalsiy: Meni derlar kalsiy
Goh birikma bo'laman,
Suvga qo'shib yuborsang,
Ishqor bo'lib qolaman.
5-Alyuminiy: Alyuminiydir mening nomim
O'zim oq rang, yaltiroq
Massam uncha og'irmas,
Tok o'tadi yaxshiroq.
Shuning uchun yasalur,
Mendan ulkan tayyora.
Hatto sayr qildim men
Uzoq-uzoq sayyora.
6-Temir: Ferrum, ya'ni temirman, Po'lat, cho'yan qismiman. Men bilan bo'lur yengil Hatto dehqon ishi ham. Men bilan tirik hayot, Meni qiling ehtiyot.
7-Volfram(W): Volframsiz chiroq bo'lmas, Tunda xonang nurga to'lmas. Men bo'lmasam mendek issiqlikga Chidaydigan element bo'lmas. 8-Kumush(Ag): Men kumushman, oq, yaltiroq, Noyobligim juda chatoq. Tok o'tadi juda yaxshi, Passivligim bor biroq. Oltinchalik qadrim bor, Yasalar mendan chaqa. Hatto boylar yasadi Otiga mendan taqa.
9-Simob(Hg): Metallar suyug'iman, nomimni derlar simob Bo'yginam cho'ziladi, tanim isitsa oftob, Boshqalardan qiymatim, do'stlar, aslo emas kam Bag'rimga tushsa agar erib ketar oltin ham.
10-Oltin(Au): To'g'ri maqtanding simob, Eritding meni shitob. Lekin o'zim passivman Ta'sir etmas kislota. Shuning uchun meni do'stlar Ishlatarlar har ishda. Tilloman eng qimmat tanga, Kerakman sizga yanga. Taqsangiz meni qo'lga. Ko'z-ko'z bo'lur ko'rganga.
Shundan so'ng biroz charchoqlarni yozish maqsadida musiqiy tanaffus e'lon qilinadi, keyin navbat metallmaslar guruhiga beriladi. "Metallmaslar" guruhi.
l-Vodorod(H): Hash-pash deguncha bo'lmay, Portlab ketishim tayin
Shoshqaloq vodorodman,
Suv hosil qilgum mayin.
Tinchlikga qilay xizmat
Yuritib motorlarni,
Doimo topay hurmat.
2-Geliy(He): Men geliyman, inertman,
Oilada oltovlon.
Texnika uchun shaymiz,
Lampochkada bor nishon.
3-Kremniy(Si): Uy ro'zg'orda ishlatib,
Choyni ichar bobolar.
Chinni kosa idishlar,
Ba'zan bo'lar sinishlar.
Men kremniy bo'laman.
Tiniq shisha yuragim,
Chinni bo'lib xalqimga,
Xizmat qilish tilagim.
4-Azot(N2): Meni derlar azotjon
O'simlik bo'lsa nimjon,
Bo'larman unga kon-jon,
Xursanddir mendan dehqon.
5-KisIorod(O2): Kisloroddir nomim mening
Tabiatdir konim mening,
Mensiz hayot ham bo'lmas,
Hatto o'simlik o'smas.
6-Uglerod(C): Olmosning tarkibida,
Ko'mirning suyagida.
Grafitning mag'zida,
Mening asl nusxam bor
7-Oltingugurt(S): O'zim kukun oltin rang,
Suvda eriy olmay garang.
Issiqlikda eriyman,
Rezinani beraman.
8-Yod(I2): Xossamni so'zlasam men
Suyuq bo'lmasman aslo.
Kristall va bug'likni
Tark etmayman tanho.
Yetishmasam odamning
A'zolariga sekin,
Buqoq kasal boshlanar
Tomog'i og'rib lekin.
9-Fosfor(P): Qizdirsang oq, undan qizilga
Va yana qoraga aylanish,
Qorong'ida shu'lalanish,
Xossam bor mening.
10-Xlor(Cl): Men xloros bo'laman
Ranglarni tez olaman,
O'zim esa o'zgarmay
O'z o'rnimda turaman.
Shundan so'ng sahnaga boshlovchilar chiqib, endigi shartga navbatni berishadi.
Qiz: Ko'z ochganda kezib yetti bahri ummon
Yetti tilda so'zlashgaysiz tili biyron.
Vatanida Tojmahallar tiklar sulton
Boburlari, Bekzodlari ilm istang.
Yigit: Hurmatli o'quvchilar, 3-shartimizni boshlamasdan oldin hakamlar hay'atidan 2-shart bo'yicha chiqishlaringizni baholashlarini iltimos qilsak (5 ball asosida ). 3-shartimiz "Kuzatuvchanlik sinovi"-deb nomlanib, unda har guruhdan chaqqon bitta o'quvchi taklif qilinadi va ularga quyidagi topshiriq beriladi: katta plakatga kimyoviy elementlar belgilari va tartib sonlari bilan birgalikda tartibsiz joylashtirilgan. Bunda I ta o'quvchi chiqib, bir daqiqa vaqt ichida kimyoviy elementlarning tartib raqamiga qarab birin-ketin topishi shart, vaqt tugagach, 1-o'quvchi tugatgan joydan 2-o'quvchi tartib raqamlarni adashtirmasdan ketma-ket aytadi, qolgan o'quvchilar o'z guruhiga raqamlar ichidagi ketma-ketlikni topishda elementlar nomini aytib yordam berishlari mumkin. Agar bir daqiqa vaqt mobaynida qaysi o'quvchi eng ko'p elementni tartib bilan topa olsa, shu o'quvchi yuqori 5 ball bilan baholanadi.
1-rasm
Qiz: Endi navbatni 4-shartimizga bersak.
Yigit: Bu shartimizda har ikkala guruh bir-biriga 10 tadan "Tezkorsavollar" tayyorlab kelishgan (konvert ichidan savollar oladi). Marhamat savollarni bir-biringiz bilan almashing va tez javob berishingizni iltimos qilamiz. Eslatib o'tamiz bu shartimiz 10 ball bilan baholanib, har bir ishtirokchiga 1 ball (o'ylab olish uchun 3 daqiqa vaqt).
Quyida namunaviy savollar berilgan:
Do'stlaringiz bilan baham: |
