Davriy sistemadan II b gruppa elementidan (Zn –rux, Cd-kadmiy) xossalari va ishlatilishi

Kadmiy olish uchun uning tuzlaridan rux bilan qaytarish 

mumkin.

Xossalari. 

Ko'kish-kumushsimon metall. Odatdagi sharoitda 

mo'rt. Yaxshi bukuluvchan metall, uni oson yupqa pardaga 

aylantirish mumkin. 419,5°C da suyqlanadi. Agar qizdirilsa havoda 

oq yashil alanga berib yonadi va pux oksidiga o'tadi.

Ishlatilishi. 

Ruxlangan tunuka olish ancha шх sarf bo'ladi. 

Temirning bunday qotishmasi zanglamaydi. Galvanik elementlar 

tayyorlashda ham ancha rux zarur bo'ladi. Rux qotishmalaridan 

latun - 60% mis va 40% rux. Laboratoriyada vodorod olish uchun 

kerak. Rangli metallurgiyada oltin va kumush ajratib olish uchun 

rux juda ko'p sarflanadi.

Ruxning birikmalari. 

ZnO — oq rangli 1950°C da parchalanadi. 

Rux oksidi amfoter xossaga ega. Oq bo'yoqlar uivyorlash uchun 

ishlatiladi. U bolalar upasi tarkibiga ham kiradi. Rux oksidi ham 

kislotalarda, ham ishqorlarda eriydi:
Z n O + H 2S 0 4= Z n S 0 4+ H , 0
Z n O + 2 K O H = K 2Z n 0 2 + H 20
Z n 0 + H 20 + 2 K O H = K ,[ Z n ( O H ) J


Zn(OH)2— amfoter xossaga ega gidroksid hisoblanib, kislota 

va ishqorlarda oson eriydi:
Z n ( O H ) 2i + H 2S 0 4= Z n S 0 4 + 2 H 20

Rux gidroksidi ammiak eritmasida ham oson erib ammiakatlar 

hosii bo'ladi:
Z n ( O H )2 1 + 4 N H 4O H = [ Z n ( N H 3)4](O H )2+ 4 H 20


Eritmada rux birikmalari akva komplekslar hosil qiladi 

[Zn(H20 ) J 2+ Rux komplekslaridan sianidlar ahamiyatga ega:
Z n ( C N )2 + 2 K C N = K 2[Z n ( C N ) 4]