Davriy nosinusoidal tok elektr zanjirlari

0
dan mahlum
f
chastotagacha bo`lgan toklarni 
o`tkazadi. 
2)
Yuqori chastotali
ular mahlum chastotadan yuqorilarinigina o`tkazadi. 
3)
Polosali filtr
–ular 
f
1
dan 
f
2
gacha bo`lgan chastotali tokni o`tkazadi. 
4)
To`suvchi filtrlar
, ular chastotasi 
f
1
dan to 
f
2
gacha bo`lgan toklarni 
o`tkazmaydi. 
Tuzilishi bo`yicha filtrlar har hil ulanishga ega bo`lgan induktivlik va sig’imlaridan 
tashkil topgan to`rtqutbliliklarni eslatadi. 
Past chastotali
filtrlar zanjirda induktivlik 
ketma-ket sig’im esa parallel ulangan bo`lishi lozim, shundagina bunday filtrlar 
f
1
dan 
0
gacha bo`lgan chastotali toklarni o`tkazib,
f
1
 
dan yuqori chastotali toklarni 
o`tkazmaydi.
25-rasm: Past chastotali filtrlar. 
Aytib o`tilgandek, past chastotali toklar uchun induktivlik kichkina qarshilikni hosil 
qila-di, yuqori chastotali uchun esa katta qarshilik. Sig’im esa uni teskarisi, katta 
chastotali toklar uchun u kichik qarshilik hosil qiladi. Shuning uchun u yuqori 
chastota bo`yicha iste` molchini shuntlaydi, ya`ni yuqori chastotali toklarni o`zi 
orqali o`tkazib yuboradi. Past chastotali filtrlar o`zgaruvchan tokni to`g’rilashda 
qo`llaniladi, ya`ni ular toknio`zgaruvchi qismini kamaytirish uchun kerak bo`ladi. 
Shuning uchun ular tekislovchi deb ham ataladi. 
Yuqori chastotali
filtrda induktivlik va sig’im o`rinlari almashtiriladi, ya`ni 
ular iste’molchidan yuqori chastotali toklarni o`tkazib, yuborib past chastotali 
toklarni ushlab qolishi zarur.

---

26-rasm: Yuqori chastotali filtr. 
 Elektrik filtrlarni ishlash printsipi. 
G’altak va kondensator ketma-ket va parallel 
ulangan tebranish konturini filtrlash ta`sirini ko`rib chikamiz. Ma`lumki, bunday 
konturlarda ma`lum sharoitlarda rezonans hodisasi ro`y beradi: ketma-ket zanjirda 
kuchlanishi rezonansi parallel zanjirda esa tok rezonansi bo`ladi. Ko`rsatib o`tilgan 
L, C tebranish konturlari asosan polosali va to`suvchi filtrlarda qo`llaniladi. 
Quyidagi chizmalarda polosali hamda to`suvchi filtrlar sxemalari keltirilgan. L
1
S
1 
dan tuzilgan ketma-ket zanjir 
27-rasm: Ketma-ket (a) va parallel (b) tebranish konturlari. 
28-rasm: Polosali filtr. 
ba`zi bir rezonansli va unga qo`shni bo`lgan chastotalar uchun o`z qarshiligiga ega, 
shuning uchun u ma`lum polosadagi hamda unga yaqin bo`lgan chastotalarni yahshi 
o`tkazadi lekin boshqalarni ushlab qoladi. L
2
S
2 
lar dan tuzilgan parallel zanjir 
rezonansga moslashtirilgan va unga yaqin chastotalarga katta qarshilik hosil qiladi, 
ammo boshqalari esa oz qarshilik ko`rsatadi. Shuning uchun u iste’molchini 
rezonansga yaqin bo`lgan barcha chastotalardan tashqari chastotalarni shuntlaydi
ya`ni ularni o`zi orqali o`tkazadi.
To`suvchi filtrlar ma`lum chastotada polosali qolishi lozim, shuning uchun 
ketma-ket hamda parallel zanjirlarni ularni almashtiriladi. L
1
S
1
dan iborat parallel 
zanjirlar rezonansi yaqin polosa chastotalarini amalda o`tkazmaydi, shu bilan 
birgalikda boshqa chastotalarga qarshilik ko`rsatmaydi.