•davr nashriyoti t o s h k e n t

Jangovar aviatsiya

Dunyoning  yetakchi  davlatlarida  harbiy-havo  kuchlari  XX 

asrning  boshlarida,  aka-uka  Raytlarning  birinchi  parvozidan 

so‘ng  bor  yo‘g ‘i  bir  necha  yil  o 'tib   paydo  bo'la  boshladi. 

Birinchi  jahon  urushining  boshlanishi,  alb atta  bu  jarayonni 

tezlashtirib yubordi.

R a z v e d k a c h i s a m o ly o tla r

Bortida  kuzatuvchi  yoki  fotograf o'tirgan  sekinyurar  biplan  harbiy 

maqsadlarda foydalanilgan birinchi samolyot bo‘ldi.  Gidroplanlar va 

uchar qayiqlar dengiz ustidan turib razvedka olib borardilar: dushman 

armiyasining  kemalari va suv osti  qayiqlarini topib,  artilleriya qlarini 

korrektirovka  qilishga  yordam  berardi.  1916-yilda  nemis  kreyseri 

«Volf»ning  bortida  «Volfxen»  («Bo‘ri  bolasi»)  gidroplan-razvedkachisi 

joylashtirilgan edi, u kreyserning «kzi» vazifasini o’tardi.

Am erikaning «Lokxid> 

firm asi tom onidan 

ishlab chiqarilgan 

U-2 sam olyoti

---

1960-yilda Ameri- 

kaning  «Lokxid»  fir­

masi butun  dunyoni lol qoldirgan 

razvedkachi  samolyotni  yaratdi. 

«Blekberd»ning  «Uchar  xanjar» 

SR-71  samolyoti  tezligi  bo'yicha 

hozirgacha  mutlaqo  rekordchi: 

soatiga 3300 км!

«Uchar xanjar» SR-71

Vaqt  o'tib  borardi.  Kamera  ktargan  fotograf  o ‘z  o‘rnini  avto- 

matik  fotoapparatga  bshatib  berdi,  biroq  vazifa  o'zgarmay  qoldi: 

dushman  qo'shini  ustidan  uchib  o'tish  va  ularni  suratga  tushirish. 

Ikkinchi  jahon 

urushidagi 

eng 

yaxshi 

natijalarga  erishgan 

ra z v e d k a c h i-s a m o ly o tla rd a n  biri Germaniyaning «Fokke-Vulf-189» 

samolyoti  edi.  Uning  asosiy  afzalliklari  uning  yaxshi  manyovr  qili- 

shi,  shuningdek,  ekipajning  kabinadan  turib  yerda  va  havoda  nima 

bo'layotganini juda yaxshi ko'rib turishi edi. Tez uchar qiruvchi samo­

lyotlar  ham  razvedkachi 

qilib  qayta  jihozlandi,  bu- 

ning  uchun  zambaraklar 

va 

pulemyotlar 

o'rniga 

fotoapparatlar 

o'rnatildi.

Lokatorlar  va  radioaloqa 

paydo  bo'lishi  bilan  kuchli 

radiolokatsion  stansiyalar, 

dushman radioso'zlashuv- 

larini  tutib  oluvchi  tizim, 

tunda  ko'rish  asboblari 

bilan  jihozlangan  ixtisos-