Davolash va Tibbiy pedagogika fakulteti 5

Bachadon 
(uterus)-sillik  muskulli    qovak  organ  bo`lib,  shaklan  oldindan    orqaga  karab  sal-pal 
yassilangan nokka uxshaydi. 

---

43 
 
 
 
Bachadonning kuyidagi  bo`limlari bor: 1) tanasi (corpus), 2) bugzi (isthmus) va  3)  bo`yni  (cervix   
sollum). 
Bachadonning  zalvarlirok  yuqori  kismini   t a n a s i   deb  atashadi. 
Bachadon b u g z i tanasi bilan  bo`ynini orasidagi kariyib 1sm   uzunlikdagi kismidir.  Bo`g`iz ichi 
kanal bo`lib, yuqorida bachadon bushligiga,  pastda bachadon bo`ynining kanaliga o`tadi. 
Bachadon    b  u  y  n  i    bachadonning  qinga  sukilgan    kambar  pastki  uchidir.  Bachadon  bo`ynining 
kuyidagi  kismlari  bor:  a)  qindagi  kismi  (portio    vaginalis)    qin  bushligiga  turtib  chiqib  turadi  va  b.)  qin 
ustidagi  kismi  (portiosupravaginalis),  qin  devorlarining  bachadon  bo`yniga  yopishadigan  joyidan 
yuqorirokda bo`ladi a) Bachadon bo`yni stilindrik shaklda yoki tashqi teshikka tomon sal pal torayib boradi 
(stilindrik – qonussimon forma).  
Butun bachadoning bo`yi 8 sm, uzuniliging  
⅔  
kismi tanasiga va  ⅓ kismi bo`yniga to`g`ri qiladi. 
Bachadonning tubi soxasidagi eni 4-5,5 sm, devorlarining kalinligi 1-2 sm. Bo`yida bo`lmagan soglom ayol 
bachadoning vazni 50 g dan 100 g gacha boradi. 
Bachadon devorlari uch qavat a) shillik parda, b) muskul qavati, v) seroz qavati (qorin pardasi). 
Bachadoning  sh i l l i k  p a r d a s i (endometrim) bir qavatli stilindrik tukli epiteliy bilan qoplangan. 
M u s k u l   k a v a t i  (myometrim)-bachadonning eng kalin qavatidir. U sillik muskul tolalarining 
kalin tutamlar chigalidan iborat bo`lib tolalar orasida qo`shuvchi to`qima katlamlari bor. 
Bachadonning seroz (qorin parda) qavati (perimetrim) – bachadonning tashqi qavatidir. Qorin pardasi 
qorin  oldingi  devorining  ichki  yuzasidan  qovukka,  so`ngra  bachadon  va  naylarining  oldingi  yusaziga 
o`tadi. 
Bachadon  bola  tugish  funkstiyasini  utaydi.  Etuklik  davrining  boshidan  oxirigacha  katta  yoshli  ayol 
bachadonning  shillik  pardasida  to`g`ri    tartib  bilan  takrorlanuvchi  murakkab  uzgarishlar  ruy  berib, 
homiladorlik uchun kulay sharoit tugdiradi. 
Bachadon naylari (tubaeuterinaesaipnges) ni tuxum yullari deb xam atashadi. 
Bachadon naylari bachadonning yuqoridagi burchaklaridan (tubidan) boshlanib, serbar boylamaning 
yuqori chekkasi bo`ylab chanoqning yon devorlariga boradi—da ( amprullatubae) voronka bilan tugaydi. 
Bachadon  naylarini  bo`yi  10-12  sm,  eni  xar  xil-bachadon  burchagi  yaqinida  torrok,  erqin  uchiga 
tomon kengrok. 
Bachadon  nayi  kuyidagi  bulinmalariga  ajratiladi:  1)  interstistial  kismi  (parsintersitialis)  –bachadon 
devorining bachadon o`tadigan kismi; 2) bo`g`iz yoki istmus kismi (parsistlmica ) 
-  bachadon  nayining  o`rtadagi  bo`limi;  3)  ampulyar  kismi  (parsampullaris)  bachadon  nayining 
kengaygan va voronka shaklida tugaydigan kismi. 
Bachadon  naylarining  devorlari  uch  qavat:  shillik  parda,  muskul  qavati,  va  seroz  qavat  (qorin 
pardasi).