Davlatning pul kredit siyosati: maqsadi va dastaklari

Pul muomalasi va uning amal qilish qonuniyatlari. Pulga bo’lgan talab va pul taklifi.

• Pul muomalasi - bu tovarlar aylanishiga hamda notovar xarakteridagi to’lovlar  va hisoblarga xizmat qiluvchi naqd pullar va unga tenglashtirilgan aktivlarning  harakatidir. Pul o’z xususiyatiga ko’ra, avvalo muomala vositasidir, ya’ni tovarlarni 
• bir-biriga almashtirish pul vositasida amalga oshadi. Chunki, tovar egasi bo’lgan 
• sotuvchi xaridorga tovarni sotib, tovarning qiymatini pul sifatida oladi. Shuning 
• uchun talab bilan taklifni bir-biriga pul ulaydi va ularning uzilishiga barham 
• beruvchi bo’lib hisoblanadi. 

Tovarlarning siljishi, harakat tezligi, bir-biriga yaqinlashuvi pul vositasida 

• Tovarlarning siljishi, harakat tezligi, bir-biriga yaqinlashuvi pul vositasida 
• amalga oshadi, deyish mumkin. Ayirboshlashning eng yuqori pog’onasi bo’lgan 
• muomala mazmunan pul tufayli yuzaga keladi. Tovar-pul muomalasi esa bozor 
• sharoitining asosidir. Demak, bundan pul va pul muomalasining bozor iqtisodiyoti 
• rivojidagi o’rnini baholash qiyin emas.Pulning хarid qоbiliyati barqarоrligi tоvar 
• va хizmatlar bahоsi kеskin o`zgarishining оldini оladi. Hоzirgi davrda 
• O`zbеkistоnda pul muоmalasi ikki ko`rinishda yuritiladi: 
• 1. Naqd pul muоmalasi; 
• 2. Naqd bo`lmagan pul muоmalasi. 

Naqd pul muomalasiga bank biletlari va metall tangalar (pul belgilari) xizmat 

• Naqd pul muomalasiga bank biletlari va metall tangalar (pul belgilari) xizmat 
• qiladi. Naqd pulsiz hisoblar cheklar, kredit kartochkalari, veksellar, akkreditivlar, 
• to’lov talabnomalari kabilar yordamida amalga oshiriladi. Ularning hammasi pul 
• agregati deb yuritiladi. Muomalada mavjud bo’lgan pul massasi ularni qo’shish 
• yo’li bilan aniqlanadi. 
•  Pul muomalasi o’ziga xos qonunlarga asoslangan holda amalga oshiriladi. 
• Uning qonunlaridan eng muhimi muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdorini 
• aniqlash va shunga muvofiq muomalaga pul chiqarishdir. 
• Muayyan davrda, aytaylik bir yil davomida sotilishi lozim bo’lgan tovarlar 
• summasiga. Tovarlar qancha ko’p bo’lsa va narxi baland bo’lsa, ularni sotish va 
• sotib olish uchun shuncha ko’p pul birligi talab qilinadi. 
• Pul bir xil bo’lmagan tezlik bilan aylanish qiladi. Bu ko’p omillarga, jumladan 
• ular xizmat qilayotgan tovarlar turiga bog’liq. 
• Muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdori puldan to’lov vositasi vazifasidan 
• foydalanishga ham bog’liq. Ko’pincha tovarlar qarzga sotiladi va ularning haqi 
• kelishuvga muvofiq keyingi davrlarda to’lanadi. Demak, zarur pul miqdori shunga 
• muvofiq miqdorda kamayadi. Ikkinchi tomondan, bu davrda ilgari kreditga 
• sotilgan tovarlar haqini to’lash vaqti boshlanadi. Bu pulga ehtiyojni ko’paytiradi.