Davlat xaridi

Ijtimoiy sohalarga Davlat xaridini amalga oshirish zarurati umumjamiyat manfaatlaridan kelib chiqadi. O’zbekistonda ijtimoiy sohalarga investitsiyalar va davlat xaridi mavjud qonuniy-me’yoriy aktlar orqali tartibga solinadi.

2. Davlat xarid tizimini tashkil etish va boshqarishning AQSH tajribasi

Davlat xaridini tashkil etishda AQSh tajribasini, ushbu mamlakatda davlat xaridini davlat moliyasi tarkibidagi o’rnini tahlilidan boshlaymiz. AQSh hukumati mudofaani ta’minlashga, ta’limga, shifoxonlar, yo’l qurilishi va boshqa umumjamiyat ehtiyojlarni moliyaviy ta’minlash uchun davlat xarajatlarni amalga oshiradi. AQShda shtatlar hukumati va mahalliy o’z- o’zini boshqarish organlari tovarlar va xizmatlar sotib olish uchun federal hukumatga nisbatan ham ko’proq xarajatlarni amalga oshiradi.

AQShning davlat xaridi sohasidagi faoliyatini umumiy muvofiqlashtirish - Federal xarid siyosati boshqarmasi (Office of Federal procurement Policy) tomonidan amalga oshiriladi. Bu organ dastlab, Byudjetni boshqarish boshqarmasida maslahatchi organ sifatida 1974 yilda tashkil etilgan, 1988 yildanhukumatning doimiy faoliyat yurituvchi organi sifatida faoliyat yuritmoqda.

Federal xarid agentliklari tomonidan amalga oshiriladigan barcha xarid 1984-yilda ishlab chiqilgan davlat xaridini tartibga soluvchi qoidalar yig’indisi (Federal Acquisition Regulation, FAR1) bilan tartibga solinadi. Unda xaridni tashkil etishning barcha bosqichlari – xaridni rejalashtirish, davlat xaridini amalga oshirishni boshqarish va uni tugallashgacha bo’lgan barcha bosqichlar o’z aksini topgan.

FAR dan ko’zlangan asosiy maqsad – davlat ehtiyoji uchun xaridni amalga oshiruvchi barcha federal agentliklar tomonidan yagona xarid siyosatini amalga oshirish va yagona xarid qoidalaridan foydalanishni ta’minlashdan iborat. FARning missiyasi esa, xaridni amalga oshirishga bo’lgan vaqt cheklanganligini inobatga olgan holda, davlat buyurtmachilarini eng optimal baho/sifat munosabatini ta’minlagan holda tovarlar va xizmatlar bilan ta’minlashdan iborat.